W trosce o pracę - Raport o Rozwoju Społecznym Polska 2004 - Raport UNDP, kobieta na rynku pracy
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
W trosce o pracę Raport o Rozwoju Społecznym Polska 2004 Copyright © 2004 Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, Al. Niepodległości 186, 00-608 Warszawa UNDP jest zastrzeżonym znakiem organizacji Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju. Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, powielanie lub rozpowszechnianie może być dokona- ne z podaniem źródła. Niniejszy raport o rozwoju społecznym przygotowany został przez zespół niezależnych specjali- stów. Przedstawione w nim poglądy stanowią punkt widzenia autorów i nie muszą odzwiercie- dlać opinii UNDP. Wydawca: Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju, Al. Niepodległości 186, 00-608 Warszawa, email: registry.pl@undp.org www.undp.org.pl ISBN 83-87885-74-6 Wersja elektroniczna raportu: www.undp.org.pl/nhdr2004 Wydrukowane przez CeDeWu Sp. z o.o. Skład komputerowy i organizacja produkcji CeDeWu Sp. z o.o., 00-680 Warszawa, ul. Żurawia 47/49, www.cedewu.pl Projekt okładki CeDeWu Sp. z o.o. – Agnieszka Natalia Bury 2 W TROSCE O PRACĘ – RAPORT UNDP Słowo wstępne Tegoroczny Raport o Rozwoju Społecznym Polska 2004 „W trosce o pracę” jest VIII wyda- niem polskiej wersji narodowych raportów Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju. Zo- stał przygotowany z inicjatywy Biura UNDP w Warszawie wspólnie z Fundacją Naukową CASE. Głównym jego tematem są przemiany współczesnego rynku pracy i kłopoty ze wzrostem zatrud- nienia w Polsce, kraju poddanym w krótkim czasie jednoczesnemu oddziaływaniu kilku proce- sów: transformacji systemowej, modernizacji i globalizacji. Mimo osiągnięcia w ostatnim okresie znacznego wzrostu gospodarczego, nie nastąpił w Polsce wzrost zatrudnienia. Udział pracujących w populacji będącej w wieku aktywności zawo- dowej kształtuje się poniżej 50%, a bezrobocie w kraju jest dramatycznie wysokie. W niektórych regionach jego stopa przekracza nawet 40%, a dla całego kraju osiąga aktualnie 19,3% (GUS, lipiec 2004). Jest to ponad dwukrotnie więcej niż wynosi średnia dla Unii Europejskiej. Ponad 3 mln ludzi zarejestrowało się jako bezrobotni, przy czym szacuje się, że bezrobocie ukryte obej- muje dalszy milion osób, które głównie wywodzą się z rolnictwa. Ponad 10% Polaków żyje w ubó- stwie, poniżej granicy minimum egzystencji i narażonych jest na społeczne wykluczenie. W tych warunkach miliony ludzi w Polsce mają nikłe szanse na rozwój cywilizacyjny, a cele milenijne są zagrożone. Efekty tych ostatnich niepokojących tendencji w rozwoju społecznym Polski widocz- ne są już w ujęciu porównawczym; na tle innych krajów. W globalnym rankingu raportów o roz- woju społecznym, pozycja Polski w 2002 r. uległa obniżeniu (37 pozycja w 2002 r. w porównaniu z 35 w 2001 r.). Wzrost gospodarczy jest ważnym, ale nie jedynym elementem rozwoju społecznego i autorzy raportu zadają podstawowe pytanie: jak wzrost dochodu narodowego przekłada się na rozszerza- nie ludzkich możliwości w wyborze lepszej drogi życia? Takie właśnie kryterium, poprzez łącze- nie czynników ekonomicznych, społecznych i politycznych pozwala na kompleksowe podejście do oceny rozwoju i zwraca uwagę nie tylko na rozszerzanie potencjału ekonomicznego, lecz tak- że na jego podział. Długofalowy rozwój kraju przy możliwie wysokim zatrudnieniu jest szczególnie ważny w okresie akcesji do struktur europejskich. Strategia Lizbońska zakłada, że stopa pracujących w Europie w 2010 r. osiągnie wskaźnik 70%, co wymaga utworzenia 15,4 mln nowych miejsc pra- cy. Dla osiągnięcia tego celu Komisja Europejska stara się zapewnić odpowiednie warunki orga- nizacyjne oraz finansowe. Jak podkreśla się w raporcie, istnieje w związku z tym szereg możli- wości, które mogą przynieść Polsce istotną poprawę sytuacji na rynku pracy. Wymaga to jednak znacznego wysiłku i partnerstwa wielu uczestników tego procesu: nie tylko rządu, lecz też samo- rządu terytorialnego na wszystkich jego poziomach, partnerów społecznych, organizacji społe- czeństwa obywatelskiego, a także samych ludzi poprzez zwiększenie uczestnictwa w kształceniu się w różnych jego formach. W treści raportu zawarto obszerne analizy zmian charakteru pracy i struktury zatrudnienia na świecie oraz w Polsce, efektywności systemu edukacyjnego, perspektywy dialogu społecznego, warunków zatrudnienia w przekroju płci, wieku i grup specjalnego ryzyka oraz przedstawiono tendencje rozwoju rynku pracy. Przytoczono liczne przykłady ciekawych rozwiązań w krajach za- chodnich oraz przykłady dobrych praktyk w Polsce. Opracowano również aktualne wskaźniki rozwoju cywilizacyjnego oraz przedstawiono ich związek ze stopą bezrobocia. Przedstawiono liczne wnioski oraz zalecenia, z których najważniejszym jest postulat zapewnienia problemom zatrudnienia najwyższej rangi wśród priorytetów strategii rozwoju kraju. 3 W TROSCE O PRACĘ – RAPORT UNDP Raport został przygotowany przez zespół ponad 50 polskich specjalistów i był konsultowany z wieloma instytucjami oraz ekspertami rynku pracy. Składam szczególne podziękowania wszyst- kim osobom i instytucjom, które życzliwie odniosły się do naszej inicjatywy i udzieliły wartościo- wej pomocy w przygotowaniu naszego opracowania, w tym przede wszystkim: dyrektorowi F. Buttlerowi i zespołowi jego współpracowników ILO Genewa; wiceministrowi M. Szczepańskie- mu oraz specjalistom MGiP, dyrektorowi J. Wiśniewskiemu oraz specjalistom MENiS; prezyden- towi J. Brzezińskiemu i władzom samorządowym Łomży, wiceprezydentowi T.J. Kayserowi i wła- dzom samorządowym Poznania; prezydentowi R. Dutkiewiczowi i władzom samorządowym Wrocławia; przedstawicielom związków zawodowych: wiceprzewodniczącemu OPZZ R. Łepiko- wi, członkowi KK Solidarność J. Smagowiczowi, D. Janiakowi z FZZ; przedstawicielom związ- ków pracodawców: wiceprezydentowi PKPP J.P. Krawczykowi, wiceprezydentowi KPP L. Kar- wowskiemu oraz dyrektorowi M. Prószyńskiemu ze Związku Rzemiosła Polskiego; prezesowi ZBP K. Pietraszkiewiczowi; wiceprezesowi GUS J. Witkowskiemu. Mam nadzieję, że raport „W trosce o pracę” będzie pomocny we wszystkich wysiłkach zmie- rzających do przyspieszonego i zrównoważonego rozwoju społecznego Polski. Colin Glennie Stały Przedstawiciel Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju w Polsce Warszawa, lipiec 2004 4 W TROSCE O PRACĘ – RAPORT UNDP Zespół autorski Raportu o Rozwoju Społecznym Polska 2004 „W trosce o pracę” Redaktor naukowy Stanisława Golinowska Zastępca redaktora naukowego Michał Boni Redaktorzy rozdziałów: Michał Boni (roz. IV i V – współredaktor), Bogna Gawrońska-Nowak (roz. VI – współredaktor), Stanisława Golinowska (roz. II, V – współredaktor, VI – współredaktor, VII A, IX A i X), Euge- niusz Kwiatkowski (roz. III), Ewa Leś (roz. IX B), Lucyna Nowak (Wskaźnik Rozwoju Społecz- nego), Józef Orczyk (roz. I), Barbara Szatur-Jaworska (roz. VII B), Anita Zarzycka (roz. VI – współredaktor), Katarzyna Zawalińska (roz. VIII) Autorzy opracowań podstawowych: Alina Baran (roz. II), Beata Balińska (roz. VI), Marek Bednarski (roz. IV), Ireneusz Białecki (roz. II), Michał Boni (roz. II, IV, V), Bogusława Budrowska (roz. VI), Agnieszka Chłoń-Domińczak (roz. VII B, X), Elżbieta Drogosz-Zabłocka (roz. II), Maciej Duszczyk (roz. VI), Kazimierz Frieske (roz. V), Juliusz Gardawski (roz. V), Bogna Gawrońska-Nowak (roz. VI), Grażyna Gęsicka (roz. IV), Stanisława Golinowska (roz. I, II, III, IV, V, VI, VII, IX, X, Wnioski i rekomendacje), Jaro- sław Jura (roz. VI), Elżbieta Kryńska (roz. III), Eugeniusz Kwiatkowski (roz. III), Walentyna Kwiatkowska (roz. III), Ewa Leś (roz. IX B), Ewa Lisowska (roz. VI), Maryla Maliszewska (roz. VIII), Anna Dominika Milczarek (roz. VIII), Sławomir Nałęcz (roz. IX), Jarosław Neneman (roz. IV), Lucyna Nowak (Wskaźnik Rozwoju Społecznego), Józef Orczyk (roz. I), Katarzyna Piętka (roz. X), Andrzej Rosner (roz. VIII), Anna Ruzik (roz. VII B), Maciej Sobolewski (roz. VII A), Agnieszka Sowa (roz. VII A), Barbara Szatur-Jaworska (roz. VII B), Urszula Sztanderska (roz. IV, V), Katarzyna Tyman-Koc (roz. VI), Mateusz Walewski (roz. VII A, X), Jerzy Wilkin (roz. VIII), Ze- non Wiśniewski (roz. IV), Janusz Witkowski (roz. III), Jerzy Wratny (roz. IV), Marta Zahorska (roz. II), Anita Zarzycka (roz. VI), Katarzyna Zawalińska (roz. VIII), Maciej Żukowski (roz. X) Autorzy tekstów pomocniczych: Ireneusz Białek (roz. IX A), Michał Boni (roz. II, IV), Piotr Broda-Wysocki (roz. IX B), Andrzej Cechnicki (roz. IX B), Agnieszka Chłoń-Domińczak (roz. VII B), Andrzej Ciechański (roz. I), Ka- tarzyna Czabanowska (roz. II), Maciej Duszczyk (roz. III), Grażyna Gęsicka (roz. IV), Krzysztof Hagemejer (roz. I i III), Robert Janowski (roz. II), Jacek Jaworski (roz. IX A), Małgorzata Jeżew- ska (roz. II), Katarzyna Jurczak (roz. II, V, VI), Nina Kancewicz-Hoffman (roz. II), Hubert Ka- szyński (roz. IX B), Ksenia Kempa (roz. II), Marek Kołodziej (roz. II), Jolanta Kulpińska (roz. V), Elżbieta Kryńska (roz. III), Kinga Lohmann (roz. VI), Jacek Męcina (roz. V), Jarosław Neneman (roz. IV), Aleksandra Rusielewicz (roz. IV), Barbara Sadowska i Tadeusz Sadowski (roz. IX B), Agnieszka Sowa (roz. VII A), Maria Suchocka (roz. IX B), Ewa Świerkula (roz. I, II, III, VI), Ka- tarzyna Tyman-Koc (roz. VI), Jakub Wojnarowski (roz. II), Kamil Wyszkowski (roz. IV), Julian Za- wistowski (roz. IV) Konsultanci i dyskutanci: Peter Auer (ILO Genewa), Friedrich Buttler (ILO Genewa), Mieczysław Bieniek (kierownik PUP w Łomży), Jerzy Brzeziński (prezydent Łomży), Rałał Dutkiewicz (prezydent Wrocławia), Maciej 5 W TROSCE O PRACĘ – RAPORT UNDP [ Pobierz całość w formacie PDF ] |