w1-2-zalacznik(definicje), PGiS, Polityka gospodarcza i społeczna
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Przegląd definicji polityki gospodarczej W polskiej literaturze : 1. W. Baka, S. Góra, Z. Knyziak i K. Porwit: świadoma działalność państwa, polega- jąca „na wyznaczeniu celów i zadań gospodarczych oraz na ustalaniu środków i metod ich realizacji (…). Charakter polityki gospodarczej kształtuje się pod deter- minującym wpływem warunków społeczno-ustrojowych i techniczno- ekonomicznych”, 1 2. A. Daniecki: „zespół działań podejmowanych przez państwo, zmierzających do kształtowania życia gospodarczego kraju”, 2 3. Z. Bosiakowski, A. Sławiński, B. Woźniak: „świadoma i celowa działalność pań- stwa polegająca na kształtowaniu, na podstawie praw ekonomicznych, racjonal- nego przebiegu procesów społeczno-ekonomicznych”, 3 4. H. Ćwikliński: polityka polegająca „na określaniu celów danego systemu gospo- darczego oraz metod, środków i sposobów (…) prowadzących do osiągania tych celów, zgodnie z regułami nauk ekonomicznych”, 4 5. J. Gościński: „takie postępowanie państwa, które stosownie do swych celów wpływa na bieg wydarzeń gospodarczych, formułuje je, bądź wręcz określa wa- runki ich istnienia”, 5 6. J. Kaja: „świadome oddziaływanie państwa na zjawiska gospodarcze za pomocą określonych narzędzi służących do osiągnięcia założonych celów”, 6 7. A. Karpiński: „aktywne oddziaływanie państwa na procesy gospodarcze i spo- łeczne przez formułowanie celów, środków ich realizacji, priorytetów i kształtowa- nie sprzyjających jej postaw jednostkowych i społecznych” 7 ; 8. inna definicja przytoczona przez A. Karpińskiego: „całokształt sposobów i środ- ków oddziaływania państwa na tempo, strukturę i kierunki rozwoju gospodarki z punktu widzenia przyjętych celów na podstawie analizy uwarunkowań wewnętrz- nych i międzynarodowych oraz wiedzy na temat możliwych do zastosowania dla realizacji tych celów – określonych środków i mechanizmów ekonomicznych”, 8 9. S. Kurowski: „działanie państwa określające cele gospodarcze i środki ich realiza- cji oraz organizujące te środki w procesie gospodarowania w sytuacji gdy pań- stwo jest ograniczone w tym działaniu przez inne podmioty gospodarcze, wobec których nie ma pełnej dyspozycji oraz gdy działanie to dokonuje się przez wybór celów alternatywnych celów i ograniczonych środków substytucyjnych”, 9 1 W. Baka, S. Góra, Z. Knyziak, K. Porwit, Planowanie gospodarki narodowej , PWE, Warszawa 1975, s. 15; cyt. za: J. Bis, W. Zawadzki (red.), Polityka… , op. cit., s. 10. 2 J. Bis, W. Zawadzki (red.), Polityka… , op. cit., s. 11. 3 Z. Bosiakowski, A. Sławiński, B. Woźniak, Polityka ekonomiczna , PWN, Warszawa 1988, s. 10. 4 H. Ćwikliński (red.), Polityka gospodarcza , Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, wyd. II, Gdańsk 1997, s. 22. 5 J. Gościński, Polityka gospodarcza kluczem do reformy rynkowej , PWN, Warszawa 1990; cyt. za: A. Fajferek (red.), Polityka… , op. cit., s. 13. 6 J. Kaja, Polityka gospodarcza. Wstęp do teorii , Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 1999, s. 11; J. Kaja, Zarys polityki gospodarczej , Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 1994, s. 7. 7 A. Karpiński, Co warto wiedzieć o polityce gospodarczej rządów , ORGMASZ, Warszawa 1997, s. 35. 8 Ibidem. Por. również: A. Karpiński, Zakres interwencji państwa we współczesnych gospodarkach rynkowych , Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1992, s. 41; przyt. za: J. Bis, W. Zawadzki (red.), Polityka… , op. cit., s. 10. 9 S. Kurowski, Polityka gospodarcza PRL. Ujęcie modelowe. Cele, zasady, metody. Analiza krytycz- na , Editions Spotkania, Warszawa 1990, s. 13. 10. S. Kruszczyński: „polityka ekonomiczna jest w szerokim znaczeniu bezpośrednim kierowaniem gospodarką narodową przez państwo lub pośrednim oddziaływa- niem państwa na funkcjonowanie i rozwój tej gospodarki”, 10 11. O. Lange: „polityka ekonomiczna polega na wykorzystaniu praw ekonomicznych do osiągnięcia zamierzonych celów (…). Sposób działania polityki ekonomicznej polega na wprowadzeniu do rzeczywistości przyczyn, które zgodnie z prawami ekonomicznymi wywołują skutki stanowiące cel polityki ekonomicznej. Polityka ekonomiczna stawia sobie pewne cele, które zamierza realizować i posługuje się pewnymi środkami, które służą do realizacji tych celów. Aby te cele osiągnąć, po- lityka ekonomiczna musie się posłużyć środkami, które są przyczynami, wywołu- jącymi zamierzone cele jako skutki. Wymaga to znajomości praw ekonomicznych oraz ich stosowania”, 11 12. K. Niemczycki: „polityką ekonomiczną państwa nazywamy ingerencję rządu w procesy produkcji i podziału wytworzonych dóbr oraz konsumpcji”, 12 13. M. Nasiłowski: „działalność państwa lub innego organu publicznego, zmierzająca do osiągnięcia konkretnych celów społeczno-ekonomicznych w ściśle określonych warunkach i określonym horyzoncie czasu”, 13 14. T. Orłowski: „działanie państwa lub innego organu publicznego, zmierzające do osiągnięcia konkretnych celów społeczno-ekonomicznych w określonych warun- kach i określonym czasie”, 14 15. B. Prandecka: „polityka ekonomiczna jest nauką o umiejętności kierowania oraz sterowania procesami i zjawiskami gospodarczymi (…), o umiejętnościach od- działywania na bieg spraw gospodarczych w odpowiednim kierunku”, 15 16. K. Secomski: „działalność państwa polegająca na określaniu bieżących i perspek- tywicznych celów społeczno-gospodarczych oraz ich realizacji w oparciu o po- znane prawa społeczno-ekonomiczne oraz za pomocą metod i środków wynikają- cych z zasady racjonalnego gospodarowania”, 16 17. Wielka Internetowa Encyklopedia Multimedialna, „ogół działań (państwa) rządu mających na celu stymulowanie procesów gospodarczych zgodnie z celami ogól- nogospodarczymi i ogólnospołecznymi”, 17 18. B. Winiarski: „świadome oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę naro- dową – na jej dynamikę, strukturę i funkcjonowanie, na stosunki ekonomiczne w państwie oraz na jego relacje z zagranicą”. 18 19. K. Bajan: „dziedzina wiedzy i praktyki w zakresie działalności gospodarczej, a w szczególności: rozwoju gospodarczego i czynników go determinujących (warun- kujących), stosunków towarowo-pieniężnych, funkcjonowania rynku, stosunków 10 S. Kruszczyński, Planowanie gospodarki narodowej i elementy polityki ekonomicznej , PWE, War- szawa 1975, s. 15; cyt. za: J. Bis, W. Zawadzki (red.), Polityka… , op. cit., s. 10. 11 O. Lange, Ekonomia polityczna , t. I, PWN, wyd. VIII, Warszawa 1978, s. 129. 12 K. Niemczycki, Ekonomia , PRET, Warszawa 1996, s. 287. 13 M. Nasiłowski, System rynkowy. Podstawy mikro- i makroekonomii , Key Text, wyd. III, Warszawa 1994, s. 19. 14 T. Orłowski, Nowy leksykon ekonomiczny , Oficyna Wyd. Graf-Punkt, Warszawa 1998, s. 36. 15 B. Prandecka, Przedmiot zainteresowań i badań polityki ekonomicznej , [w:] B. Prandecka (red.), Wybrane zagadnienia polityki społeczno-ekonomicznej , „Studia Ekonomiczne INE PAN” nr 6, War- szawa 1984, s. 13; cyt. za: B. Winiarski, Polityka gospodarcza , PWN, Warszawa 1999, s. 20-21. 16 K. Secomski, Elementy polityki gospodarczej , PWE, wyd. 2, Warszawa 1972, s. 26. 17 Wielka Internetowa Encyklopedia Multimedialna , wersja 2.03, 26 listo- pada 1998. 18 B. Winiarski (red.), Polityka ekonomiczna , Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, wyd. III, Wrocław 1996, s. 12; B. Winiarski (red.), Polityka gospodarcza , PWN, Warszawa 1999, s. 17 oraz B. Winiarski (red.), Polityka gospodarcza , PWN, wydanie 2, Warszawa 2004, s. 17. demograficznych i rynku pracy, materialnych i społecznych warunków jednostki ludzkiej”. 19 20. J. Beksiak: „działalność uprawiana przez administrację państwową obejmująca: tworzenie i kształtowanie instytucji ekonomicznych, zapewnianie ładu gospo- darczego, polityka socjalna, polityka branżowa, polityka pobudzania koniunktury, polityka handlu zagranicznego itd.” 20 21. U. Kalina-Prasznic: „świadoma działalność państwa zmierzająca przez zmianę struktury materialnej i instytucjonalnej gospodarki narodowej za pomocą instru- mentów przymusu polityczno-prawnego i ekonomicznego do osiągnięcia ściśle określonych publicznych celów społeczno-ekonomicznych”. 21 22. E. Mazurkiewicz: „działalność polegająca na określeniu i koordynacji przez pań- stwo celów gospodarczych, ładu i systemu gospodarczego oraz środków do ich realizacji”; „dyscyplina naukowa, obejmująca ustalanie celów działalności gospo- darczej i sposobów ich realizacji, zakres i sposoby oddziaływania państwa na go- spodarkę oraz instrumenty korygujące niekorzystne następstwa mechanizmów rynkowych”. 22 23. S. Kuziński: „jest praktycznym zastosowaniem praw ujawnionych przez ekonomię polityczną dla osiągnięcia za pomocą metod racjonalnego gospodarowania, ce- lów określanych przez państwo”. 23 24. J. Grabowiecki: „wykorzystywane świadomie przez państwo narzędzie rządzenia służące osiąganiu dobra wspólnego w gospodarce”. 24 W literaturze zagranicznej , polityka gospodarcza: 25. według słownika encyklopedycznego „Gospodarka rynkowa i planowa”, jako część polityki państwa „obejmuje całość środków skierowanych na porządkowa- nie, wpływanie lub bezpośrednio angażowanie się w aktywność gospodarczą w danym obszarze (regionalnym, narodowym, międzynarodowym) lub branży (sek- torze)”, 25 26. według J. Brémond, M.-M. Salort, to „zespół zabiegów podejmowanych przez państwo lub społeczności lokalne dla podtrzymania działalności gospodarczej”, 26 27. według encyklopedii Brockhausa, „jako część (praktycznej) polityki, jest kolekti- wum dla wszystkich kroków państwa zmierzających do wpływu na ład gospodar- czy (system gospodarczy), obieg gospodarczy i strukturę gospodarczą”, 27 28. według A. Hermanna, to „całość (kroków) środków politycznych, które przy ogra- niczonych środkach z powodzeniem oddziaływają na wytwarzanie i podział dóbr i usług”, 28 19 K. Bajan, Polityka gospodarcza Polski w aspekcie integracji z Unią Europejską, Wydawnictwo Na- ukowe Wyższej Szkoły Kupieckiej, Łódź 1999, s. 10. K. Bajan, Polityka gospodarcza i społeczna (Polska w UE), Łódź 2005, s. 34. 20 J. Beksiak (red.), Państwo w polskiej gospodarce lat dziewięćdziesiątych XX wieku, PWN, Warsza- wa 2001. 21 U. Kalina-Prasznic (red.), Leksykon polityki gospodarczej, Oficyna Ekonomiczna, Kraków, s. 175. 22 E. Mazurkiewicz (red.), Polityka gospodarcza, Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Warszawie, War- szawa 2000, s. 54. 23 S. Kuziński, Polityka gospodarcza. Realia, dylematy, propozycje, Warszawa 1987, s. 7. 24 J. Grabowiecki, Polityka ekonomiczna – problemy podstawowe, Wyższa Szkoła Zarządzania i Ad- ministracji w Zamościu, Zamość 2001, s. 38. 25 Marktwirtschaft und Planwirtschaft: ein enzyklopädisches Wörterbuch , K G Saur, München- London-New York-Paris 1992, S. 860. 26 J. Brémond, M.-M. Salort, Odkrywanie ekonomii , PWN, Warszawa 1994, s. 179. 27 Brockhaus Enzyklopädie , Brockhaus, 19. Auflage, 24. Band, Mannheim 1994, s. 262. 29. według U. Teichmanna, „całość środków państwowych, które skierowane są na uporządkowanie życia gospodarczego i wpływanie na nie w myśl określonych ce- lów”, 29 30. według J. Tinbergena, w najszerszym znaczeniu „zawiera całą materię teorii eko- nomicznej (…). Ta polityka gospodarcza jest skierowana na maksymalizację zwy- kłych funkcji satysfakcji ekonomicznej ( ophelmity functions ). W węższym znacze- niu możemy ograniczyć znaczenie terminu „polityka gospodarcza” do zachowania grup zorganizowanych, takich jak związki zawodowe, organizacje rolnicze czy przemysłowe itp. Tutaj przedmiotem optymalizacji są kolektywne funkcje satys- fakcji ekonomicznej. W swoim najbardziej specyficznym i najbardziej trafnym zna- czeniu pojęcie polityki gospodarczej będzie odnosiło się jednak do rządów.”, 30 31. według E. Tuchtfeldta, „oznacza 1. praktykę postaci politycznych w zakresie go- spodarki i 2. naukowe zajmowanie się tą praktyką”, 31 32. według A. Wolla, „w poszerzonym znaczeniu słowa działalność państwowa w ob- szarze gospodarczym. W inny sposób mówi się przykładowo o polityce we- wnętrznej, zagranicznej, kulturalnej.” 32 33. N. Acocella: „dyscyplina badająca publiczne działania gospodarcze na trzech po- ziomach: „bieżących” wyborów dokonywanych przez państwo, wyborów dokony- wanych przez instytucje ekonomiczne wyższego szczebla (czyli określających „gospodarczą konstytucję” społeczeństwa) oraz identyfikacji społecznych prefe- rencji i celów”. 33 Natomiast: 34. według H. Bartlinga i F. Luziusa, „polityka gospodarcza próbuje znaleźć odpo- wiedź na pytanie: co jest możliwe do zrealizowania i jak dadzą się zrealizować określone cele?”, 34 35. według leksykonu Gablera, „do polityki gospodarczej zalicza się aktywność in- stancji państwa, która będąc skierowaną na politycznie określone cele, ma kształ- tować i zapewniać ład gospodarczy ( Ordnungspolitik ), jak również w przypadku gospodarki zorientowanej rynkowo mieć wpływ na strukturę (polityka struktural- na), obieg i wyniki podziału pracy procesów gospodarczych (polityka alokacyjna, stabilizacyjna, podziałowa; również określane jako polityka procesowa)”, 35 36. według „The Economist”, „zestaw planów dochodów i wydatków publicznych, łącznie ze zgodnymi z nimi zadaniami dotyczącymi deficytu budżetowego, zacią- gania kredytów i wzrostu podaży pieniądza”. 36 28 A. Hermann, Wirtschaftspolitik und Regierungssystem der Bundesrepublik Deutschland. Eine Ein- führung , Bundeszentrale für politische Bildung, 3. Auflage, Bonn 1995, s. 20. 29 U. Teichmann, Wirtschaftspolitik , Verlag Vahlen, 4. Auflage, München 1993, S. 346-347. 30 J. Tinbergen, On the Theory of Economic Policy , North-Holland Publishing Company, 4 th ed., Am- sterdam 1966, p. 1. 31 Handwörterbuch der Wirtschaftswissenschaft (HdWW) , Gustav Fischer, Stuttgart und New York, J. C. B. Mohr (Paul Siebeck), Tübingen, Vandenhoeck&Ruprecht, Göttingen und Zürich, 1992, 9. Band, s. 179. 32 A. Woll, Wirtschaftspolitik , Verlag Franz Vahlen, 2. Auflage, München 1992, s. 3. 33 N. Acocella, Zasady polityki gospodarczej, PWN, Warszawa 2002, s. 16. 34 H. Bartling, F. Luzius, Grundzüge der Volkswirtschaftslehre , Verlag Franz Vahlen, 10. Auflage, München 1993, s. 11. 35 Gabler Wirtchaftslexikon , Gabler, 13. Auflage, Wiesbaden 1992, s. 3822. 36 „The Economist”, 29 czerwca 1985, s. 35; cyt. za: A. Karpiński, Co warto wiedzieć o polityce gos- podarczej rządów , ORGMASZ, Warszawa 1997, s. 36. [ Pobierz całość w formacie PDF ] |