w1, sem 4, Aerodynamika
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
P o d s t a w o w e r ó w n a n i a r z!d z!c e p r z e p"y w e m w y n i k a j! z o g ó l n i e p r z y j#t y c h w f i z y c e z a s a d z a c h o w a n i a : S t r u mi e' w i e l k o&c i U mo%n a p r z e d s t a w i$ j a k o s u m# s t r u mi e n i a k o n w e k c y j n e g o ( u n o s z e n i e w i e l k o&c i U ! z p r#d k o&c i!) V : - zasady zachowania masy - zasady zachowania p!dy - zasady zachowania energii ( ~ pierwsza zasada termodynamiki) ! % ! F C V $ U oraz - drugiej zasady termodynamiki (wzrostu entropii) oraz strumienia dyfuzyjnego, (wynikaj!cego z tendencji do wyrównywania niejednorodno&ci rozk"adu wielko&ci intensywnych): ! F D % ) ' $ & $ ( ( U / & ) i mo g! b y$ formu"o w a n e n a s z e r e g r ó%n y c h , l e c z ma t e ma t y c z n i e r ó w n o w a%n y c h s p o s o b ó w . S t o s u j!c mo d e l o&r o d k a c i!g"e g o mo%n a r o z w a%y$ b i l a n s d o w o l n e j w i e l k o&c i f i z y c z n e j U ( g#s t o&$, s k"a d o w a p#d u , e n e r g i a , e n t a l p i a , . . . ) w d o w o l n e j , n i e z mi e n n e j w c z a s i e o b j#t o&c i k o n t r o l n e j ! o b r z e g u "! ( R y s . 2 . 1 ) . g d z i e ' j e s t w s p ó"c z y n n i k i e m d y f u z j i . Z mi a n a i l o&c i U w o b j#t o&c i k o n t r o l n e j ! w j e d n o s t c e c z a s u w y n i k a z n i e z e r o w e j s k"a d o w e j n o r ma l n e j s t r u mi e n i a n a &c i a n c e : ! ! R y s . 2 . 1 O b j#t o&$ k o n t r o l n a d o w y p r o w a d z e n i a p r a w a z a c h o w a n i a w i e l k o&c i U ## ! $ ) F n dS " ! ! ### ## Q d ! * Q $ n dS o r a z d z i a"a n i a (r ó d e" o b j#t o&c i o w y c h i p o w i e r z c h n i o w y c h : . V S ! " ! ### ! U $ d ! Ca"k o w i t a i l o&$ w i e l k o&c i U w n i e j z a w a r t a w y n o s i i z mi e n i a s i# w c z a s i e w s k u t e k : W e f e k c i e o g ó l n a p o s t a$ r ó w n a n i a z a c h o w a n i a d l a w i e l k o&c i s k a l a r n e j U p r z y j mi e p o s t a$: - dop"ywu przez #ciank! (efekt strumieni) - ! ! ! ! + wyst!powania $róde" wielko#ci U w obszarze kontrolnym lub na jego brzegu ### ## ### ## Ud ! % ) F $ n dS * Q d ! * Q $ n dS V S + t ( 2 . 1 a ) ! " ! ! " ! Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 1 Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 2 W e f e k c i e o g ó l n a p o s t a$ r ó w n a n i a z a c h o w a n i a d l a w i e l k o&c i s k a l a r n e j U p r z y j mi e p o s t a$: ! ! ! ! + ### ## ### ## Ud ! * F $ n dS % Q d ! * Q $ n dS Prawo zachowania masy V S + t ! " ! ! " ! ( 2 . 1 a ) Je%eli za U wstawimy g#sto&$ &, to równania (2.1a) i (2.1b) wyra%! prawo zachowania masy, czyli równanie ci!g"o&ci. Nale%y zauwa%y$, %e w przypadku tej wielko&ci nie wyst#puje strumie' dyfuzyjny jak równie% w przyrodzie nie wyst#puj! (ród"a masy, co znakomicie upraszcza równania: lub, stosuj!c twierdzenie o dywergencji do strumieni i (róde" powierzchniowych oraz porz!dkuj!c sk"adniki: ! ! + U 1 . ### ! * ( $ F ) Q ) ( $ Q d ! % 0 0 - V S + t ! ! + 2 3 ### ## & d ! * & V $ n dS % 0 A u w z g l#d n i a j!c d o w o l n o&$ o b j#t o&c i k o n t r o l n e j ! w a r t o&$ f u n k c j i p o d c a"k o w e j mu s i b y$ r ó w n a z e r u w k a%d y m p u n k c i e p o l a . W e f e k c i e r ó w n a n i e z a c h o w a n i a U p r z e d s t a w i$ mo%n a w p o s t a c i r ó%n i c z k o w e j : ( 2 . 2 a ) + t ! " ! ! ! & 2 3 + & 2 3 0 + U * ( $ V % * ( $ F ) Q % Q S V + t ( 2 . 2 b ) + t ( 2 . 1 b ) Równanie (2.1a) przedstawia sob! ogóln! posta$ prawa zachowania w formie ca"kowej, odniesion! do dowolnej (niezmiennej w czasie) obj#to&ci kontrolnej. Podobnie równanie (2.1b) przedstawia sob! ogóln! posta$ prawa zachowania w formie ró%niczkowej. Matematycznie obie postacie równa' s! równowa%ne i mog! by$ podstaw! ró%nych u%ytecznych metod obliczeniowych. W zale%no&ci od tego jak! wielko&$ podstawimy pod U otrzymamy prawo zachowania dla tej warto&ci. Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 3 Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 4 Prawo zachowania energii Je%eli pod wielko&$ U wstawi$ iloczyn g#sto&ci & i energii ca"kowitej Prawo zachowania p!du eE ! 2 3 2 2 *% (energi# ca"kowit! odniesion! do jednostki obj#to&ci) to równania (2.1a) i (2.1b) wyra%! prawo zachowania energii. Mo%liwe s! oczywi&cie inne wybory, np. energia wewn#trzna e lub entalpia h lub H . Nale%y jeszcze uzupe"ni$ równania o (ród"a powierzchniowe i obj#to&ciowe energii. )ród"a powierzchniowe to praca si" ci&nieniowych i stycznych (lepko&ci): V / Je%eli pod wielko&$ U wstawi$ iloczyn pr#dko&ci i g#sto&ci V & (p#d odniesiony do jednostki obj#to&ci) to równania (2.1a) i (2.1b) wyra%! prawo zachowania p#du. Nale%y je uzupe"ni$ (ród"ami obj#to&ciowymi i powierzchniowymi p#du. )ród"a powierzchniowe to si"y ci&nieniowe dzia"aj!ce w kierunku normalnym do powierzchni i napr#%enia styczne wynikaj!ce z lepko&ci. S! one tensorami drugiego rz#du: 2 3 v ! )% 4 . )ród"a obj#to&ciowe to (ród"a ciep"a q , np. na skutek reakcji chemicznych lub promieniowania, orazi pracy si" masowych q Q S p I * $ Q S % 5 % ) p * 4 ! ! Q % * & f $ V V ! I oznacza tensor jednostkowy, a tensor napr#%e' stycznych w zapisie sumacyjnym wyra%a si# nast#puj!co: F D % ) k ( T W bilansie musimy uwzgl#dni$ równie% strumie' dyfuzyjny, wynikaj!cy z przewodzenia ciep"a: , 1 + u . ( k jest wspó"czynnikiem przewodzenia ciep"a). Równania (2.1a) przyjm! wówczas posta$: + u + u 2 / 0 j , - i k 4 % 6 * ) 6 " ij ij + x + x 3 + x ! + ! 2 3 j i k ### ## & E d ! * " & E $ n dS % + t ! ! ! Q V % & . W efekcie równania przyjmuj! posta$: $ f )ród"a obj#to&ciowe p#du s! si"ami masowymi 3 2 ! ! ! 2 2 3 ! 3 ! ### ## ## q * & f $ V d ! * k ( T $ n dS * ) p I * 4 $ V $ n dS + 2 3 ! 2 3 ! ! ! 2 3 ! ! ! ! " ! " ! ### ## ### ## ## & V d ! * & V V $ n dS % & f d ! ) p n dS * 4 $ n dS l u b ( 2 . 3 a ) + t ! " ! ! " ! " ! ! ! + 2 3 ### & E d ! * ## " & H V $ n dS % 2 3 ! ! ! ! + & V 2 3 + t 2 3 ! ! ! * ( $ & V V % & f ) ( p * ( $ 4 2 ! ! 3 ! ! + t ( 2 . 3 b ) ### ## ## q * & f $ V d ! * k ( T $ n dS * 4 $ V $ n dS ( 2 . 4 a ) ! " ! " ! i znane s! jako równania Naviera-Stokesa. Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 5 Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 6 Równania (2.1a) przyjm! wówczas posta$: + Do domkni#cia wszystkich powy%szych równa' konieczne s! dodatkowe zwi!zki, wyra%aj!ce zale%no&ci na energi# wewn#trzn!, g#sto&$, lepko&$ i wspó"czynnik przewodzenia ciep"a: ! ! 2 3 ### ## & E d ! * " & E $ n dS % e=e(T,p) & = & (T,p) 6 = 6 (T,p) k=k(T,p) + t ! ! 3 2 ! ! ! 2 2 3 ! 3 ! ### ## ## q * & f $ V d ! * k ( T $ n dS * ) p I * 4 $ V $ n dS ! " ! " ! l u b ! + ! 2 3 ### ## & E d ! * " & H V $ n dS % oraz ewentualnie pole si" masowych f oraz (ród"a ciep"a q . Energia wewn#trzna dla modelu gazu doskona"ego wyra%a si# wzorem 1 + t ! ! 2 ! ! 3 ! 2 3 ! ! ### ## ## a 2 q * & f $ v d ! * k ( T $ n dS * 4 $ v $ n dS e % C T % RT % ( 2 . 4 a ) ! " ! " ! v ' ) 1 ' ( ' ) 1 a g#sto&$ dana jest równaniem gazu doskona"ego: a r ó w n a n i a ( 2 . 1 . b ) : 2 3 p ' p ! ! ! ! ! + & E 2 3 2 3 & % % 2 3 * ( $ & E V % q * & f $ V * ( $ k ( T ) ( $ ( p V ) * ( $ 4 $ V RT a 2 + t Wspó"czynnik lepko&ci dynamicznej jest cech! p"ynu i zale%y g"ównie od temperatury, a wspó"czynnik przewodzenia ciep"a zwi!zany jest ze wspó"czynnikiem lepko&ci zale%no&ci! l u b 2 3 ! ! ! ! + & E 2 3 3 2 3 2 % 6 $ C * ( $ & H V % q * & f $ V * ( $ k ( T * ( $ 4 $ V p k + t ( 2 . 4 b ) Pr Pr jest liczb! Prandtla. Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 7 Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 8 2 3 ! ! ! ! + & V 2 3 * ( $ & V V % & f ) ( p * ( $ 4 + t & + & 2 3 0 * ( $ V % + t ! ! + V + & 2 3 2 ! ! ! 3 V ! & * V ( $ & V V * & V $ ( ! ! V $ ( & * & ( $ V + t + t ! ! ! ! ! + V 2 3 ! + & 2 3 1 . & * & V $ ( V * v * ( $ & V % & f ) ( p * ( $ 4 0 - ! ! + t + t + & * V $ ( & * & ( $ V % 0 + t % "$ "# d & dt ! ! ! ! 1 + V . 2 3 & 0 * V $ ( V - % & f ) ( p * ( $ 4 + t % " $ " # d v dt ! d & dt * & ( $ V % 0 ! ! d V 1 1 % f ) ( p * ( $ 4 dt & & Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 9 Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 1 0 & 2 & H ) p / + & 2 3 0 * ( $ V % + t 2 3 ! ! ! ! + & E 2 3 3 2 3 2 * ( $ & H V % q * & f $ V * ( $ k ( T * ( $ 4 $ V + t ! ! + v 2 3 ! 1 . & 0 * V $ ( v - % & f ) ( p * ( $ 4 . . . . . . + t ! + H ! + p ! ! 1 . 2 3 2 3 2 3 ! ! ! ! & * v $ ( H % * q * & f $ v * ( $ k ( T * ( $ 4 $ v + H + p 0 - 1 . 2 3 2 3 2 3 & 0 * V $ ( H - % * q * & f $ V * ( $ k ( T * ( $ 4 $ V + t + t + t + t % " $ " # dH dt 1 . + u + u 2 + u / 0 , - j 4 % 6 i * ) 6 k " ij ij + x + x 3 + x j i k ! ! ! dH + p 3 2 3 2 & % * q * & f $ V * ( $ k ( T * ( $ 4 $ V warunki brzegowe dt + t druga zasada termodynamiki (? !) ROZWI*ZANIE .... Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 1 1 Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 1 2 turbulencja: - zjawisko zmienne w czasie i przestrzeni (zawsze 3-wymiarowej) objawiaj%ce si! losow% (chaotyczn%, przypadkow%) zmienno#ci% parametrów przep"ywu, przy czym mo&na okre#li' pewne #rednie statystyczne - wyst!puje przemieszczanie (mieszanie) ca"ych [ma"ych] mas p"ynu w sposób przypadkowy, w przeciwie(stwie do przemieszczania pojedynczych cz%steczek w ruchu laminarnym - typowe dla du&ych liczb Reynoldsa – charakterystycznych dla aerodynamiki lotniczej t * T 1 # u ' % u ' 4 4 d % 0 2 3 T t T 1 2 2 3 4 # 2 u ' % u ' d RMS 4 T Pr#dko&$ &rednia pr#dko&$ poboczna 0 u % u * u ' 2 3 2 3 2 3 t t t p % p * p ' 2 3 1 2 2 2 . 2 3 2 3 2 3 ' ' ' u * u * u t t t 1 2 2 / 0 , - 2 2 2 ' ' ' x y z u ' % u * u * u % % k & % & * & 2 3 2 3 2 3 / , x y z t t t 3 3 2 3 t * T % 1 u ' # u u 2 3 4 4 d I % RMS 2 3 t T u t Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 1 3 Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 1 4 przep"yw nie&ci&liwy (& =const ), u&rednione równanie p#du x : 1 . + u + u 2 + u / 0 , - j 4 % 6 i * ) 6 k " ) & u ' u ' ) & u ' v ' ) & u ' w ' 3 2 3 3 % " $ " # ij ij 2 2 + x + x 3 + x + & ( u * u ' ) + & ( u * u ' )( u * u ' ) + p * p ' j i k % " $ " # * * & % ) * 6 7 ( u * u ' ) turb + t + x + x lam koncepcja lepko&ci turbulentnej t * T 1 2 3 2 3 # ( u * u ' )( v * v ' ) % u v * u v ' * v u ' * u ' v ' d 4 % T t + u 4 % 6 ) & u ' w ' u v * u v ' * v u ' * u ' v ' % u v * u ' v ' xz + z i finalnie: 8 + u + u + u + u + p + u & * & u * & v * & w % ) * 6 T + z + t + x + y + z + x 2 3 2 3 2 3 z + u ' u ' + u ' v ' + u ' w ' 6 7 u ) & ) & ) & + u 2 3 z + x + y + 4 % 6 * 6 xz T + U&rednienie Reynoldsa równa' Naviera-Stokesa Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 1 5 Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 1 6 Aerodynamika rozpatruje zwykle równania przep"ywu stacjonarnego, uwzgl!dniaj%c turbulencj! . ! + & + V + H + p % 0 ; % 0 ; % 0 ; % 0 ; + t + t + t + t droga mieszania 6 % 6 * 6 % 6 * 6 T + u + u + u + u 2 4 % $7 $ m n % $ & v $ $ l % $ $ & l $ V & ' 2 3 0 T T + n + n + n + n ( $ % %$# %"$"# + u 7 u l $ + 6 n T 2 3 ! ! & V $ ( V % )( p * ( $ 4 STRATA P+DU ~ K 1 $V ,R + K 2 $V ,R 2 2 3 ! 2 3 2 3 ! & V $ ( H % q * ( $ k ( T * ( $ 4 $ V lamin. turb. Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 1 7 Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 1 8 2 3 &% & p & , 6 nie zale%y od e (T) przep"yw lepki, nie&ci&liwy ( V ! % 0 V & 2 3 0 ( $ % ! ! 2 3 1 1 V $ ( V % ) ( p * ( $ 4 & & 2 3 ! ! : : & V $ ( V % )( p * ( $ 4 k % & % & % const p / & const lub (izentropowy) (nie&ci&liwy) Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 1 9 Krzysztof Kubrynski A E R O D Y N A M I K A - I ( 0 1 ) d o u%y t k u w e w n#t r z n e g o 2 0 [ Pobierz całość w formacie PDF ] |