węglowodory, Matura, Chemia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Liczba pkt: iejsce dysleksja na naklejkę z kodem szkoły Wynik %: Ocena: MCH-R1A1P-062 EGZAMIN SPRAWDZAJĄCY Z CHEMII - WĘGLOWODORY DLA UCZNIÓW KLASY III ARKUSZ II Arkusz II POZIOM ROZSZERZONY GRUDZIEŃ ROK 2006 Czas pracy 100 minut Instrukcja dla zdającego: 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 8 stron (zadania 1 – 27). Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin. 2. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu. 3. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok rozumowania prowadzący do ostatecznego wyniku oraz pamiętaj o jednostkach. 4. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 5. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl. 6. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie. 7. Możesz korzystać z karty wybranych tablic chemicznych, linijki oraz kalkulatora. 8. Wypełnij tę część karty odpowiedzi, którą koduje zdający. Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej dla egzaminatora. 9. Na karcie odpowiedzi (poniżej) wpisz swoje imię i nazwisko. Za rozwiązanie wszystkich zadań można otrzymać łącznie ........... punktów Życzymy powodzenia! Wypełnia zdający przed rozpoczęciem pracy IMIĘ I NAZWISKO ZDAJĄCEGO KOD ZDAJĄCEGO Miejsce na naklejkę z kodem szkoły Zadanie 1 (9 pkt. ) Zapisz, używając wzorów półstrukturalnych (grupowych) podane niżej reakcje: 1. całkowite (pełne) spalanie metylobenzenu ............................................................................................................................. .................................................................... 2. nitrowanie toluenu ............................................................................................................................. .................................................................... 3. pełne uwodornienie benzenu w obecności niklu w temp. 200 stopni C. ............................................................................................................................. .................................................................... 4. reakcja benzenu z chlorkiem metylu w obecności kwasu Lewisa ............................................................................................................................. .................................................................... 5. sulfonowanie benzenu ............................................................................................................................. .................................................................... 6. bromowanie etylobenzenu na świetle ................................................................................................................................ ................................................................. 7. chlorowanie toluenu w obecności opiłków żelaza ............................................................................................................................................... .................................................. 8. chlorowanie naftalenu w obecności Fe ........................................................................................................................................................................ ......................... 9. otrzymaj tetralinę z naftalenu ................................................................................................................................................................................................. Zadanie 2 ( 4 pkt. ) Dokończ zdania: a) węglowodory aromatyczne odróżnia się od alifatycznych przy pomocy reakcji ................................................................................................................................................................................................. b) aby nasycić 0,5 mola benzenu należy użyć ..................... gram wodoru c) aby otrzymać benzen należy przeprowadzić polimeryzację .................................................................................................. Zadanie 3 ( 5 pkt. ) Dokończ zdania: a) podstawniki I rodzaju to np.: (podaj min. 3)................................................................................................................... b) podaj nazwy dwóch homologów benzenu: 1 -................................. 2- ................................. c) tiofen i pirol mają taką samą liczbę elektronów zdelokalizowanych - ......................................... d) moment dipolowy w cząsteczce benzenu wynosi 0 ponieważ ...................................................................................... ........................................................................................................................................................................................... e) podaj funkcje kwasu siarkowego w reakcji nitrowania: ................................................................................................. ............................................................................................... .............................................................................................. Zadanie 4 ( 4 pkt. ) Zapisz równanie reakcji całkowitego spalania etanu i oblicz, ile dm 3 tlenu, odmierzonego w warunkach normalnych, potrzeba do całkowitego spalenia jednego mola tego węglowodoru? Równanie reakcji: .................................................................................................................................... Obliczenia: Odpowiedź: Zadanie 5 ( 4 pkt. ) Dwa węglowodory X i Y o wzorze sumarycznym C 4 H 8 różnią się budową. W cząsteczce węglowodoru X występuje jedno wiązanie π, a w cząsteczce węglowodoru Y występują wyłącznie wiązania σ. Narysuj wzory półstrukturalne (grupowe) węglowodorów X i Y i podaj ich nazwy systematyczne. Podaj, do jakiego szeregu homologicznego należy węglowodór X, a do jakiego Y. Węglowodór X Węglowodór Y Wzór półstrukturalny (grupowy) Nazwa systematyczna Nazwa szeregu homologicznego Zadanie 6 ( 2 pkt. ) Poniżej przedstawiono wzór półstrukturalny izoprenu: CH 2 = CH – C = CH 2 CH 3 Podaj nazwę systematyczną izoprenu oraz wzór ogólny szeregu homologicznego, do którego należy izoprenu. nazwa systematyczna: ........................................................................................................ ........................ wzór ogólny szeregu homologicznego: ..................................................................................................... Zadanie 7 ( 4 pkt. ) Zapisz za pomocą wzorów półstrukturalnych reakcje i określ typ reakcji organicznej każdej z nich: 1) jod + etan .................................................................................................................................................................. 2) jod + eten .............................................................................. .................................................................................... 3) jodowodór + etylen ................................................................................................................................................... 4) jod (1 mol) + acetylen ............................................................................................................................. ..................... Typ reakcji organicznej: 1) ....................................................................... 2) ....................................................................... 3) ....................................................................... 4) .................................. ..................................... Zadanie 8 ( 1 pkt. ) But-2-en można otrzymać w wyniku reakcji dysproporcjonowania propenu na odpowiednich katalizatorach. Reakcja polega na tym, że z alkenu o n-atomach węgla powstają dwa nowe alkeny: jeden o (n+1) atomach węgla i drugi o (n-1) atomach węgla. Podaj nazwę drugiego alkenu, który powstał w wyniku tej reakcji i napisz jej równanie, posługując się wzorami półstrukturalnymi (grupowymi). Nazwa drugiego produktu: ......................................................................................................................... Równanie reakcji: .............................................................................................................................................................. ............. Zadanie 9 ( 2 pkt. ) Poniżej przedstawiono wzór półstrukturalny (grupowy) węglowodoru: CH≡C-CH 3 Napisz równanie reakcji tego związku z bromem w stosunku molowym 1:1 i określ, jakiego typu jest to proces. Związki organiczne przedstaw w formie wzorów półstrukturalnych. Równanie reakcji: ......................................................................................................................................................................... Typ reakcji: ........................................................................................................................................... ........................................ Zadanie 10 ( 2 pkt. ) Jedną z metod otrzymywania węglowodorów w konfiguracji trans jest uwodornienie wiązań potrójnych za pomocą sodu w ciekłym amoniaku: R 1 H \ ∕ R 1 ―C≡C―R 2 + 2 Na + 2 NH 3 → C = C + NaNH 2 ∕ \ H R 2 Korzystając z powyższego schematu zapisz reakcje: a) uwodornienia 2-heksynu, b) otrzymywania trans-but-2-enu. a) ........................................................................................... .......................................................................................................... b) .......................................................................................................................... ........................................................................... Zadanie 11 ( 3 pkt. ) Zaprojektuj jedno doświadczenie pozwalające na odróżnienie dwóch ciekłych węglowodorów o wzorach: CH 3 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -CH 2 -CH 3 H C 2 H 5 związek I \ ∕ C = C ∕ \ C 2 H 5 H związek II W tym celu: a) wybierz odpowiedni odczynnik spośród: mieszanina stężonego kwasu azotowego (V) i stężonego kwasu siarkowego (VI), wodorotlenek miedzi (II), woda bromowa, zasada sodowa; b) zapisz, jakie przewidujesz obserwacje, c) w oparciu o przewidywane obserwacje podaj uzasadnienie identyfikacji każdego z podanych węglowodorów. a) Odczynnik: ............................................................................................................. .............................. b) Obserwacje: .............................................................................................................................................................................. ......................................................................................................................... ..................................................... c) Uzasadnienie: ............................................................................................................ ................................................................. ............................................................................................................................. ................................................. Zadanie 12 ( 2 pkt. ) Pod działaniem chloru na pewien węglowodór otrzymujemy jako jeden z produktów reakcji chlorowodór. Podaj nazwy i wzory ogólne dwóch szeregów homologicznych węglowodorów niearomatycznych spełniających ten warunek. Szereg homologiczny 1 - .......................................................... wzór szeregu: ........................................ Szereg homologiczny 2 - .......................................................... wzór szeregu: ........................................ Zadanie 13 ( 3 pkt. ) 16,8 g pewnego alkenu przyłącza bromowodór dając 33 g monobromopochodnej alkanu. Ustal wzór sumaryczny alkenu oraz podaj wzory półstrukturalne i nazwy systematyczne dwóch izomerycznych alkenów spełniających warunki zadania. Obliczenia: Wzór sumaryczny węglowodoru: .................................................................................. Alken pierwszy: ......................................................... ............................................................... (wzór półstrukturalny) (nazwa systematyczna) Alken drugi: ............................................................... ............................................................... (wzór półstrukturalny) (nazwa systematyczna) Zadanie 14 ( 3 pkt. ) Przypisz wzorom ogólnym odpowiadające im nazwy szeregów homologicznych węglowodorów: C n H 2n+2 → ................................................................ ......................................................... ← C n H 2n → ................................................................ ......................................................... ← C n H 2n-2 → ................................................................ ↓ .............................................................. Zadanie 15 ( 4 pkt. ) Przeprowadzono reakcję gorącego alkoholowego roztworu wodorotlenku potasu z 3-bromoheptanem. Zapisz, używając wzory półstrukturalne, tę reakcję i nazwij wszystkie powstałe produkty organiczne (uwzględnij wszystkie możliwe powstające izomeryczne produkty). ............................................................................................................................. ............................................................................ ................................................................................................................................................................................... ...................... ............................................................................................................. ............................................................................................ ............................................................................................................................. ............................................................................ Zadanie 16 ( 3 pkt. ) Określ typ każdej z następujących reakcji: 1) etynu z bromem: ........................................................................................................... ............................................... 2) chloroetanu z NaOH w środowisku etanolu: ............................................................................................................... 3) powstawania polietylenu z etenu: ............................................................................................................................... INFORMACJA DO ZADAŃ 17 – 18 Dany jest schemat przemian: CH 3 -CH 2 -OH ― 1 → CH 2 =CH 2 ― 2 → CH 3 -CH 2 Cl ― 3 → CH 3 -CH 2 -CH 2 -CH 3 ― 4 → CH 3 -CH-CH 2 -CH 3 Cl produkt główny Zadanie 17 ( 2 pkt. ) Zapisz równania reakcji oznaczonych numerami 1 i 2, dobierając odpowiednie reagenty. W równaniach stosuj wzory półstrukturalne (grupowe) związków organicznych. 1. ...................................................................................................... ........................................................ 2. ........................................................................................................................ ...................................... Zadanie 18 ( 3 pkt. ) Posługując się podziałem charakterystycznym dla chemii organicznej, określ typy reakcji oznaczonych na powyższym schemacie numerami 1, 2, 4. 1. ........................................................................................................................ ...................................... 2. ........................................................................................................................ ...................................... 4. .............................................................................................................................................................. Zadanie 19 ( 4 pkt. ) W poniższych równaniach reakcji wpisz za pomocą wzorów półstrukturalnych brakujące związki: I. C 2 H 5 Cl + Mg ―eter→ .................................. II. ......................... + Zn → ZnBr 2 + CH 2 =CH 2 III. C 6 H 5 CH 3 + Cl 2 ―światło→ .................................... + HCl IV. C 2 H 2 + Na → ................................ + ½ H 2 ↑ [ Pobierz całość w formacie PDF ] |