W imieniu obrony - Irving Stone, Stone Irwing
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
IRVING STONEW imieniu obronyT�umaczy�a Jadwiga Mi�nikielKSI��KA i WIEDZA � 1971PrologPrawnik osi�ga wiek dojrza�yPowzi�� decyzj�, rozprostowa� palce na mahoniowym biurku, wspar� si� na r�kach i powsta�. Biuro prawne dzieli� od biura prezesa tylko kr�tki korytarz, pe�en ryku poci�g�w przewalaj�cych si� po pomostach rozci�gni�tych na poziomie otwartych okien trzeciego pi�tra, i dwie kondygnacje schod�w, ale te par� stopni, kiedy ju� zdoby� si� na ich przebycie, okaza�y si� najd�u�sz� drog�, jak� zrobi� kiedykolwiek w ci�gu swoich trzydziestu siedmiu lat. M�g�by wyliczy� par� wa�niejszych precedens�w z historii prawa; wiedzia� te�, �e nie jest z tej gliny, z jakiej s� ulepieni m�czennicy, nie mia� nawet �adnego celu, kt�ry budzi�by w nim odwag� fanatyka. A przecie� ju� jego ojciec by� ��cznikiem jednego z ogniw �kolei podziemnej" w Kinsman, w stanie Ohio, na szlakach nielegalnych ucieczek Murzyn�w. Gdy by� ch�opcem, cz�sto budzono go o p�nocy, by jecha� do nast�pnej wioski na furze siana, pod kt�rym chowa� si� zbieg�y niewolnik murzy�ski.Gdy otwiera� drzwi swojego gabinetu i z pochylon� g�ow� stan�� trzymaj�c r�k� na ga�ce, m�zg jego odtworzy� obraz i sens tego wszystkiego, czego si� dowiedzia� o swoich pracodawcach przez dwa lata, od czasu kiedy to przyszed� do nich do pracy jako radca prawny. Gdyby mu zale�a�o na przyj�ciu do grona mo�nych i pot�nych, to nawet pozycja prawej r�ki cesarzy rzymskich nie mog�aby mu stworzy� lepszej okazji. Koleje �elazne i pracuj�ce dla nich ga��zie przemys�u zatrudnia�y dwa miliony robotnik�w, ich kapita� mo�na by�o oszacowa� jako jedn�dziesi�t� maj�tku narodowego. Dzi�ki doskona�emu kierownictwu koleje dyktowa�y, jak� cen� maj� otrzymywa� fabrykanci za swoje maszyny, a farmerzy za swoje owoce, zbo�e czy inne produkty, kt�re miasta maj� rozkwitn��, a kt�re upa��, kt�re stany maj� pozosta� rolniczymi, a kt�re przekszta�ci� si� w przemys�owe, kt�re towarzystwa maj� by� unicestwione, a kt�re maj� si� przerodzi� w gigantyczne trusty.Energicznie zamkn�� za sob� drzwi i ruszy� korytarzem z pochylonymi do przodu masywnymi ramionami, my�l�c, �e kiepski z niego przeciwnik dla, takiego przedsi�biorstwa, kt�re kusi�o si� o kontrolowanie Kongresu i s�d�w, usi�owa�o wybiera� gubernator�w i burmistrz�w, kupowa� pa�stwowych ustawodawc�w i radnych miejskich. Co prawda, posiada� skromny dom, w kt�rym mieszka�, ale poza tym mia� tylko par�set dolar�w w banku. By� spokojnym, rozmi�owanym w ksi��kach cz�owiekiem, kt�ry czu� wstr�t do wszelkich wa�ni. Czego mia� szuka� w tym ba�aganie?Nie czekaj�c odpowiedzi na swoje pukanie pchn�� drzwi i wszed� do ogromnego, skromnie urz�dzonego pokoju. Marvin Hughitt, prezes Kolei Chicagoskiej i P�nocno-Za-chodniej, siedzia� daleko w g��bi, za biurkiem, naprzeciw rz�du okien, kt�re pozwala�y mu obj�� spojrzeniem rzek� Chicago i le��cy na jej przeciwleg�ym brzegu dworzec osobowy. Chocia� by� to gor�cy dzie� lipcowy, Hughitt mia� na sobie ci�ki czarny garnitur. Stalowosiwe w�osy i d�uga broda nadawa�y mu wygl�d proroka ze Starego Testamentu. Cz�owiek ten �mia� si� rzadko, ale zab�ys�y mu oczy na widok wchodz�cego. Darrow by� bez marynarki, szerokie czarne szelki przytrzymywa�y granatowe zdefasonowane spodnie, czarny satynowy krawat dynda� na bia�ej koszuli jak korkoci�g, du�a g�owa wysuwa�a si� jak teleskop spomi�dzy roz�o�ystych ramion, a bujna ciemna czupryna opada�a z lewej strony na wysokie, wypuk�e czo�o.8Clarence Darrow podziwia� Marvina Hughitta za jego poczucie sprawiedliwo�ci; zaledwie rok temu zaryzykowa� swoj� pozycj� i reputacj� przy��czaj�c si� do pro�by Darrowa do gubernatora Altgelda o u�askawienie dla anarchist�w skazanych za spisek i rzucenie nieszcz�snej bomby na placu Haymarket. Ze swej strony Hughitt lubi� m�odszego koleg�. Kieruj�c si� sugesti� Altgelda, by zwr�ci� uwag�, jak jego podopieczny poczyna sobie w wydziale prawnym miasta Chicago, wyst�pi� z inicjatyw� przeniesienia go do towarzystwa.Chocia� praca dla Kolei Chicagoskiej i P�nocno-Za-chodniej to by�o w drabinie prawniczej kilka szczebli w g�r�, Darrow przyj�� j� z rezerw�, czuj�c, �e jej g��wny trzon b�dzie polega� na bronieniu kolei przeciw poszkodowanym robotnikom i pasa�erom. Dzi�ki szcz�liwemu zrz�dzeniu losu agent badaj�cy ich pretensje, Ralph Ri-chards, by� przyzwoitym cz�owiekiem, mogli wi�c razem dopom�c bardzo wielu ludziom bez powa�niejszego uszczerbku dla kolei. Hughittowi podoba� si� bezpo�redni spos�b podej�cia i za�atwiania spraw, kt�re w r�kach innych prawnik�w mog�yby si� przerodzi� w skomplikowane przypadki prawne; je�eli kosztowa� on towarzystwo kilka dodatkowych dolar�w, to rekompensowa� wydatki zyskuj�c �yczliwo�� poszkodowanych i ich rezygnacj� z oddawania spraw na drog� s�dow�. Hughitt i inni wy�si urz�dnicy z Kolei Chicagoskiej i P�nocno-Zachodniej wiedzieli, �e Darrow jest intelektualizuj�cym libera�em, sympatyzuj�cym z uciskanymi, ale �e nie pr�buje nikogo nawraca� w biurach towarzystwa i wykonuje swoj� prac� lepiej, ni� m�g�by to robi� ktokolwiek inny.� Zdaje si�, �e gor�co panu � zaryzykowa� Hughitt.� Uwiera mnie ko�nierzyk, chocia� nie jest zapi�ty.� Jutro Czwarty Lipca, b�dzie pan m�g� ostygn��. Darrow wyprostowa� si� na ca�� wysoko�� swoich sze�ciu st�p, wa�y� tylko sto osiemdziesi�t funt�w, ale gdy nie by� zgi�ty w kab��k, wydawa� si� olbrzymem.� Nikomu w Chicago nie b�dzie jutro ch�odno � rzuci� ostrym tonem. � W�a�nie sko�czy�em czyta� zarz�dzenie, jakie wyda� dzi� rano s�d okr�gowy przeciwko strajkuj�cym. W jego �wietle cz�owiek pope�nia czyn przest�pczy nie tylko przyst�puj�c do strajku, ale podlega karze wi�zienia r�wnie� wtedy, gdy namawia innych do przyst�pienia do strajku.� Zakaz ten zapobiega rozlewowi krwi i niszczeniu mienia � odpar� trze�wo Hughitt.� Wydawa�o mi si�, �e �yjemy w wolnym kraju. My�la�em, �e ludzie maj� prawo rzuci� prac�, je�eli uznaj�, �e jej warunki ich nie zadowalaj�. Skoro ich w�asny, przez nich wybrany rz�d powiada im, �e strajk jest bezprawiem, �e musz� pracowa� w warunkach, jakie ich pracodawcy uznaj� za stosowne im zapewni�, albo i�� do wi�zienia, to znaczy, �e nie s� niczym lepszym ni� niewolnicy. Je�eli rzeczywi�cie �yjemy w demokracji, to ten zakaz jest bezprawiem.Marvin Hughitt by� cz�owiekiem, kt�ry doszed� do wszystkiego o w�asnych si�ach zgodnie z najtwardsz� ameryka�sk� tradycj�: zacz�� jako telegrafista w czasie wojny domowej i wy��cznie dzi�ki sile charakteru i uporowi zosta� jednym z organizator�w kolei w kraju. Chocia� w metodach post�powania by� autokrat�, jego pracownicy szanowali go za to, �e potrafi� sprosta� ci�kim obowi�zkom.� Jest to absolutnie zgodne z prawem zar�wno w �wietle ustawy o obrocie handlowym mi�dzy stanami, jak i antytrustowej ustawy Shermana.� No, to ju� zakrawa na kpin�! � wybuchn�� Darrow. � Ustawa o obrocie mi�dzy stanami by�a skierowana przeciw monopolistycznym praktykom kolei, a ustawa antytrustowa zosta�a wprowadzona po to, �eby zapewni� kontrol� nad takimi korporacjami jak towarzystwo Pull-mana. Pan wie r�wnie dobrze jak ja, �e �adna z tych ustaw nie wspomina nawet o organizacjach robotniczych.10� Takie same rygory prawne zastosowali�my ju� w roku 1877, kiedy z�amali�my pierwszy wielki strajk kolejowy � odpar� Hughitt.� Wtedy mieli�cie pretekst natury formalnej: koleje stanowi�y mas� upad�o�ciow�, mogli�cie wi�c twierdzi�, �e tym samym by�y one pod ochron� s�d�w federalnych.� Tym razem tak�e mamy uzasadnienie natury formalnej: nikt nie mo�e przeszkadza� w funkcjonowaniu poczty Stan�w Zjednoczonych.Darrow patrz�c na Hughitta pokiwa� tylko g�ow�, jakby chcia� powiedzie�: �M�g�by� pan co� lepszego wymy�li�!" G�o�no za� rzuci�: � Diablo du�o czasu zajmie wam udowodnienie, �e poczta zosta�a zatrzymana. Dopiero trzy dni temu nadinspektor poczty w Chicago telegraf owa� do Waszyngtonu, �e nie by�o �adnych przetrzyma� przesy�ek pocztowych i �e z. nielicznymi wyj�tkami wszystkie poci�gi kursuj� niemal zgodnie z rozk�adem, opr�cz tych oczywi�cie, kt�re maj� wagony Pullmana.� Clarence, niew�tpliwie jednak musi pan przyzna� sam, �e nie powinno by�o doj�� do tego strajku. Kolejarze nie maj� do nas �adnych pretensji. Porzucili prac� tylko dlatego, �eby pokaza�, �e solidaryzuj� si� ze strajkuj�cymi robotnikami z zak�ad�w Pullmana � przekonywa� Hughitt.� Eugene Debs i inni przedstawiciele Ameryka�skiego Zwi�zku Kolejarzy z pewno�ci� nie zamierzaj� podporz�dkowa� si� tym bezwzgl�dnym rygorom i przyznaj�c si� do kl�ski pos�a� swoich ludzi z powrotem do pracy. Gdyby to zrobili � stworzyliby precedens do �amania ka�dego strajku, jaki kiedykolwiek mia�by wybuchn��. Panie Hughitt, dowiedzia�em si� co� nieco� o spiskowaniu w tym czasie, kiedy by�em z panem. Patrzy�em, jak pa�skie Stowarzyszenie Dyrektor�w Generalnych obni�a r�wnomiernie p�ace na wszystkich liniach, �eby ludzie nie mogli rzuci� roboty i poszuka� gdzie indziej lepszej. Pa-trzy�em, jak wci�gacie na �czarn� list�" dobrych pracownik�w, kt�rych jedynym przewinieniem by�o to, �e uwa�ali, i� praca powinna by� w�a�ciwiej roz�o�ona w czasie i lepiej p�atna. Patrzy�em, jak wasza agencja dostarcza ludzi, �eby uzupe�ni� braki na liniach, na kt�rych wybuch�y strajki, �eby te strajki z�ama�. Patrzy�em, jak topicie miliony, �eby pozbawi� si�y swoich robotnik�w. Jak pan my�li, dlaczego Debs stworzy� Ameryka�ski Zwi�zek Kolejarzy? �eby walczy� z pa�sk� konspiracj�! Za par� dni Debs i jego ch�opcy znajd� si� w wi�zieniu pod zarzutem lekcewa�enia prawa i spiskowania. Czy nie uwa�a pan, �e respektuj�c regu�y uczciwej gry, przyw�dcy pa�skiego Stowarzyszenia Dyrektor�w Generalnych powinni by dotrzyma� im towarzystwa w wi�zieniu?W zalanym s�o�cem pokoju zapanowa�a cisza. Niebieskie oczy Darrowa, zwykle �agodne i weso�e, by�y teraz ciemne i skupione.� Rezygnuj� ze swojej pracy tutaj, panie Hughitt, �eby broni� Eugene'a Debsa i Ameryka�skiego Zwi�zku Kolejarzy.Hughitt popatrzy� surowo na Darrowa.... [ Pobierz całość w formacie PDF ] |