w poszukiwaniu 'złotego grala' - granice fotografii 35mm, Jak robić świetne zdjęcia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
W poszukiwaniu złotego Graala granice fotografii 35mm Granica pierwsza - rozdzielczość oka Jakość powstałego obrazu jest ograniczona w pierwszym rzędzie przez wzrok oglądającego. Jeśli skala powiększenia jest odpowiednio mała, niska rozdzielczość systemu tworzącego obraz może zostać nie zauważona. Przykładem może być tu min. fotografia robiona przy pomocy aparatów subminiaturowych np. Minoxa. Obiektywy tych aparatów mają krótką ogniskową i musza dawać ostry obraz na niewielkiej powierzchni. Najlepsze obiektywy Minoxów dają lepszy obraz niż najlepsze obiektywy aparatów 35mm, zbliżając się znacznie bardziej do bycia ograniczonymi jedynie przez dyfrakcję. W efekcie zdjęcie z Minoxa powiększone, załóżmy, 20 razy, będzie miało większą rozdzielczość niż zdjęcie 24x35 powiększone 20 razy. Jednak powiększenia tej samej wielkości (np. 13x18) z negatywu subminiaturowego, będą nie lepsze, a najprawdopodobniej znacznie gorsze, niż z negatywu małoobrazkowego. Powyższe stwierdzenie odnosi się do porównania małego obrazka ze średnim formatem i średniego formatu z dużym. Powszechnie przyjmuje się założenie, że praktyczna granica dająca wszystko co możliwe z małego obrazka, jest 15 razy - oznacza to odbitkę o rozmiarach 36x54cm. Przyjmujemy tutaj, że patrzymy na zdjęcie z odległości 25 centymetrów. Ze względu na budowę siatkówki, przeciętne oko nie jest w stanie zobaczyć większej liczby szczegółów z mniejszej odległości. Granicą rozdzielczości ludzkiego oka jest 1' - jedna minuta kątowa (jeden stopień kątowy zawiera 60', średnica księżyca w pełni wynosi około 30'). Jedna minuta kątowa w odległości 25 centymetrów równa się około 8 par linii na milimetr na naszej odbitce. Przyjmijmy 10 lpmm dla łatwości obliczeń. Na naszym zdjęciu musimy uzyskać 10 lpmm. Oznacza to, ze na negatywie musielibyśmy mieć 150 lpmm. Granica druga - rozdzielczość filmu Filmy stosowane do wykonywania reprodukcji takie jak Kodak Technical Pan czy Agfa Copex Rapid (Gigabit film) mają podawaną przez producenta rozdzielczość 350 - 600 lpmm. Jednakże wartości te odnoszą się do negatywów wywoływanych w specjalnych (laboratoryjnych) wywoływaczach, dających bardzo duży kontrast. Wartości te są mierzone przez naświetlanie negatywu poprzez płytkę szklana z naniesionymi bardzo drobnymi czarno- bialymi liniami. Do pomiaru granic rozdzielczości używa się też szklanych płyt z naniesioną warstwą chromu z wyrytymi liniami. Niektórzy producenci podają też rozdzielczości filmów dla obiektów o ciągłych tonach. Przykłady (za E.Putsem): Kodak Technical Pan 250 lpmm Agfa APX25 179 lpmm Kodak T-Max 100 120 lpmm Kodak Panatomic-X 180 lpmm 1 Nie wszystkie rozdzielczości filmów podanych wyżej mogą być porównane wprost z uwagi na różne metody pomiarów różnych producentów, można jednak przyjąć, że granica 200 lpmm może być osiągnięta w warunkach laboratoryjnych. Wszyscy producenci zaznaczają jednak, że wartości te są idealne i nie biorą pod uwagę ograniczeń sprzętu używanego w fotografii. Granica trzecia - dyfrakcja Opisywanie rozdzielczości powyżej 500 lpmm może brzmieć fantastycznie :-). Tak jednak nie jest. Rozdzielczość obiektywu jest ograniczona przez dwie wartości: aberrację optyczną i dyfrakcję. Obiektyw ograniczany wyłącznie przez dyfrakcję jest to obiektyw skorygowany tak dobrze, ze jedynym czynnikiem ograniczającym jego rozdzielczość jest dyfrakcja (i długość fali światła używanego do robienia zdjęć). Oto wartości rozdzielczości dla kilku wartości przysłony (przyjęte założenia to długość fali światła 550nm i założenia teorii kontrastu Kuhlera): Przysłona Rozdzielczość (lpmm) 1,4 550 2 385 2,8 263 4 185 5,6 135 8 94 11 69 16 48 22 30 32 21 Przyjęte wartości odnoszą się (znów) do warunków idealnych. Zgodnie z wykładnią Zeissa, powyższe wartości rozdzielczości nie mogą być wprost użyte do określenia jakości obrazu dawanego przez obiektyw. Oko ludzkie może rozdzielić czarne i białe linie, jeśli kontrast pomiędzy nimi wynosi około 2%. Tak mała różnica jest znacznie poniżej ograniczeń kombinacji obiektyw - film. Zeiss użył wartości kontrastu równej 30% przy ustalaniu rozdzielczości wysokorozdzielczych emulsji fotograficznych. Jeśli rozważymy teraz dane producentów dotyczące rozdzielczości ich filmów przy kontraście 50% - przyjętym przez producentów dla filmów ciągłotonowych, otrzymamy następujące wartości: 2 Film ASA lpmm lpmm dla kontrastu 50% Copex/ Gigabit 12(40) 600 100 Kodak Technical Pan 25/50 320 100 Kodak T-Max 100 100 200 63 Kodak T-Max 400 400 125 50 Agfapan APX-25 25 200 80 Agfacolor HDC Plus 400 130 45 Kodak Ektar 25 25 200 80 Fujichrome Velvia Pro 50 160 80 Fujichrome Provia 100P 100 140 60 Fujichrome Provia 400 400 125 40 Fujichrome Astia 100 135 55 Fujichrome Sensia II 200 125 50 Fujichrome Sensia II 400 125 40 Fujicolor Superia 400 400 100 50 Fuji Professional 400 NPH 400 110 50 Fuji NHG 800 Professional 800 100 45 Kodak Ektachrome 64T 64 125 50 Kodak Ektachrome 100 100 125 50 Kodachrome 200 200 100 50 Kodak Tri-X 400 100 50 Konica Impresa Pro 50 130 80 Konica SR-G Pro 160 100 50 Widzimy tutaj o ile mniejsza jest praktyczna rozdzielczość podanych wysokorozdzielczych filmów dla zastosowań fotograficznych. Granica czwarta - obiektyw Najlepsze istniejące obiektywy Leiki potrafią uzyskiwać rozdzielczość teoretyczną około 450 lpmm przy 5% kontraście. Dla kontrastu 30% oznacza to około 250 - 300 lpmm. Canon New FD 1.4/50 ma odpowiednio 420 lpmm i 278 lpmm. Zeiss Planar 1.7/50 - odpowiednio 460 lpmm i 290 lpmm. Musimy jednak wziąć pod uwagę, ze wartości podane powyżej są znów wartościami idealnymi. Najlepsza wartość uzyskana praktycznie wynosi 120 lpmm na negatywie (za E.Putsem). Kodak sugeruje, ze dla wyzyskania w pełni rozdzielczości filmu, obiektyw powinien mieć około 3 razy większa rozdzielczość od negatywu. Poniższa tabelka pokazuje wyniki: 3 Rozdzielczość (lpmm) filmu obiektywu całości 50 100 33 50 200 40 50 400 44 80 100 44 80 200 57 80 400 63 100 100 71 100 200 89 100 400 97 600 100 98 600 600 425 600 1800 569 Większość obiektywów dostępnych obecnie na rynku ma rozdzielczość znacznie niższa niż 100 lpmm dla kontrastu 30%. Widzimy wiec, ze maksymalna praktyczna rozdzielczość filmu, którą znaleźliśmy wyżej - 100 lpmm i rozdzielczość przeciętnego konsumenckiego obiektywu - 100 lpmm (zoomy mają z zasady znacznie mniejszy kontrast stąd i niższą rozdzielczość. Średnia statystyczna obiektywów typu zoom testowanych na Photodo daje około 50-60 lpmm) ogranicza nas do około 70 lpmm, pozwalając w wyjątkowych wypadkach (najlepszy obiektyw + ultradobnoziarnisty film) osiągnąć około 90 lpmm. Oznacza to około dziewięciokrotne powiększenie -- około 21x32 cm. Dodatek: dowód empiryczny :-) (za Shermanem i Schneiderem, Modern Photography 1978). Fotografowany był obiekt o wysokim kontraście, wiec wyniki dla "zwykłej" fotografii będą gorsze o ok. 1/3: Obiektyw nastawiony na f/4, nieskończoność, wartości rozdzielczości w lpmm Obiektyw Pan X Tech Pan Kodachrome 25 #2483 Micro Ektachrome (PCF) Summicron Leitz 2/50 88 96 86 102 Nikon 1.8/50 88 96 82 100 Canon 1.8/50 86 92 80 100 Minolta 1.7/50 86 92 82 100 Pentax 1.7/50 86 92 80 100 Olympus 1.8/50 86 92 80 100 Stanisław B.A. Stawowy watteau@box43.gnet.pl 4 [ Pobierz całość w formacie PDF ] |