W pustyni i w puszczy - Motywy literackie,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
W pustyni i w puszczy - Motyw śmierci Śmierć towarzyszyła dwójce dzieci właściwie od początku ich życia. Matka Nel zmarła na gruźlicę, gdy dziewczynka była mała. Rodzicielka Stasia, Francuzka, zmarła wydając go na świat. Ze śmiercią dzieci zetknęły się w czasie wędrówki do Faszody – Idrys popełnił samobójstwo, a Staś musiał zabić Gebhra, by uratować Nel i siebie. Podczas wędrówki przez pustynię, Nel nieomal zmarła na febrę, a w obozie Henryka Lindego, który odnajduje Staś, chłopiec ma okazję przyjrzeć się plemieniu murzyńskiemu, umierającemu na ciężką gorączkę. Sam Linde również umiera – Staś chowa słynnego Polaka w grobie. Motyw ucieczki Aby uwolnić się z rąk porywaczy Staś decyduje się na ucieczkę. Najpierw jednak popełnia zbrodnię, zabijając zagrażającego karawanie lwa, a potem porywaczy. Ucieka razem z Nel – jest to ich jedyna droga ratunku. Motyw wędrówki/wędrowca Wędrówka związana jest z porwaniem. Dzieci przemierzają Afrykę, by dostać się do siedziby Mahdiego. Jest to podróżniebezpieczna, ale nie są sami. Idrysowi i Gebhrowi zależy na tym, by Nel i Staś dotarli do proroka żywi, dlatego nie pozwalają sobie na narażanie ich życia. Niebezpieczna wędrówka rozpoczyna się dopiero wtedy, gdy dwójka młodych ludzi zostaje pozostawiona na pastwę losu, ponieważ Idrys popełnia samobójstwo, a Gebhra zabija Staś. Dzieci zostają same na pustyni, na której roi się od niebezpieczeństw. Podczas wędrówki dzieci zdobywają towarzyszy podróży i przyjaciół – Kalego i Meę, a gdy Nel zapada na febrę, Staś odnajduje obozowisko słynnego polskiego geografa Lindego. To tylko kilka z licznych przygód, jakie przeżyła para przyjaciół. Ze wszystkich udało im się wyjść obronną ręką. W końcu dotarli do rodziców i odzyskali spokój. Motyw wojny Tłem najważniejszych wydarzeń opisanych w powieści jest powstanie mahdystów (popleczników Mahdiego). Genezy powstania dopatruje się Sienkiewicz w niewłaściwym zrozumieniu postępowania rządu egipskiego. Rawlison mówi: „Rząd egipski nie zabrał tam nikomu wolności (…) ale ją setkom tysięcy, a może i milionom ludzi przywrócił. W Kordofanie, w Darfurze i w Sudanie nie było w ostatnich czasach żadnych państw niezależnych. Zaledwie tu i ówdzie jakiś mały władca rościł prawo do niektórych ziem i zagarniał je wbrew woli ich mieszkańców, przemocą. Przeważnie jednak były one zamieszkałe przez niezawisłe pokolenia Arabo-Murzynów, to jest przez ludzi mających w sobie krew obu tych ras. Pokolenia te żyły w ustawicznej wojnie. Napadały na siebie wzajem i zabierały sobie konie, wielbłądy, bydło rogate i przede wszystkim niewolników. Popełniano przy tym wiele okrucieństw. Ale najgorsi byli kupcy polujący na kość słoniową i niewolników.” Sienkiewicz pominął istotny fakt – w rzeczywistości powstanie miało charakter narodowowyzwoleńczy. Polski Noblista skupia się jednak tylko na korzyściach majątkowych płynących z powstania, na które liczyli walczący po stronie Mahdiego Afrykańczycy. Motyw przyjaźni Motyw przewodni powieści „W pustyni i w puszczy”. Przede wszystkim przyjaźń połączyła ojców dzieci. Panowie Tarkowski i Rawlison byli najlepszymi przyjaciółmi. Gdyby nie ich znajomość, dzieci pewnie nigdy by się nie spotkały i również nie zaprzyjaźniły. Obaj dorośli mężczyźni wiedzą, że kiedy jeden z nich potrzebuje pomocy, drugi pospieszy bez wahania. Mają pewność, że mogą na siebie liczyć w każdej sytuacji. Przyjaźń pomaga im przy pracach związanych z budową Kanału Sueskiego. Inne przedstawienie motywu to przyjaźń łącząca głównych bohaterów – Nel Rawlison i Stasia Tarkowskiego. Dla Nel Staś jest bohaterem. Ma dopiero czternaście lat, a już bez problemu posługuje się bronią palną (w przygodach dzieci przyda mu się ta umiejętność). Chłopiec imponuje swojej towarzyszce. Jest honorowy, więc stara się opiekować Nel najlepiej jak tylko umie. Ratuje jej nawet życie. Staś uwielbia swoją młodszą towarzyszkę. Czuje się za nią odpowiedzialny. Dzięki wzajemnej przyjaźni przetrwali najgorsze chwile podczas wyprawy przez pustynię. Nel mogła bez problemu zasnąć, bo wiedziała, że Staś ją obroni. Przyjaźń dzieci z czasem przeradza się w głębsze uczucie. Jeszcze innym rodzajem przyjaźni jest stosunek Stasia i Kalego. Kali zawierzył białemu chłopcu swoje życie, podobnie uczynił Staś w stosunku do Kalego. Obaj młodzi mężczyźni potrzebowali swojej pomocy, by móc przeżyć na pustyni. Podziw i przyjaźń pozwoliła przetrwać nie tylko im, ale także ich towarzyszkom – Nel i Mei. Motyw choroby Ważnym motywem w powieści „W pustyni i w puszczy” jest także motyw choroby. Wszystkie kłopoty dzieci zaczynają się od choroby ich opiekunki, pani Oliwier. Kobietazostała ukąszona przez skorpiona w szyję, co wiązało się z wielkim niebezpieczeństwem dla jej życia. Dlatego nie mogła towarzyszyć dzieciom w drodze do ojców. Choroba dotyka także malutką Nel – dziewczynka w czasie przeprawy przez pustynię zapada na febrę. Choroba pozbawia ją zmysłów, dziewczynka majaczy w gorączce, ociera się o śmierć. Gdyby nie pomoc umierającego Lindego, który daje Stasiowi chininę dla dziewczynki, Nel czekałby podobny los, jaki spotkał plemię towarzyszące geografowi. Motyw dziecka/dzieciństwa Głównymi bohaterami powieści są dzieci – Nel Rawlison i Staś Tarkowski. Oboje są półsierotami – ich matki nie żyją. Nel to mała Angielka, po śmierci matki pozostająca pod opieką licznych niań i piastunek. Pięknai delikatna dziewczynka jest oczkiem w głowie ojca. Z kolei Staś to wysportowany czternastolatek, wychowywany przez ojca. Wraz z kolejnymi przygodami oboje zmieniają się nie tylko fizycznie, ale przede wszystkim psychicznie. Ta dwójka jest przykładem dzieci, które musiały wcześnie dorosnąć, ponieważ tak, a nie inaczej potoczyło się ich życie. Motyw porwania Dzieci zostają porwane przez Idrysa i Gebhra, dwóch braci, którzy pragną pochwały ze strony wielkiego proroka Mahdiego. Podczas wędrówki do siedziby proroka przez pustynię, przeżywają różne, często niebezpieczne przygody. Nie mają kontaktu z ojcami, a po śmierci obu porywaczy (Idrys popełnia samobójstwo, ponieważ jego czyn nie zostaje doceniony przez Mahdiego, natomiast Gebhra zabija Staś), są skazani tylko na siebie. Od umiejętności Stasia zależy ich przetrwanie w niebezpiecznym kraju, ogarniętym gorączką powstania. [ Pobierz całość w formacie PDF ] |