WĘGIEL BRUNATNY — PERSPEKTYWY ROZWOJU, Górnictwo i Geologia AGH, Węgiel brunatny
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Górnictwo i Geoinżynieria • Rok 31 • Zeszyt 2 2007 Zbigniew Kasztelewicz *, Kazimierz Kozioł **, Wiesław Kozioł *, Jerzy Klich * WĘGIEL BRUNATNY — PERSPEKTYWY ROZWOJU 1. Węgiel brunatny a produkcja energii energetycznej 950 mln Mg zapewniłoby światu ponad 500 lat energetycznego bezpie- czeństwa. Wykorzystanie tego nośnika energii postrzegane jest również jako jeden z warun- ków suwerenności energetycznej, gospodarczej oraz politycznej. W naszym kraju rozpoznano ponad 150 złóż i obszarów węglonośnych. Udokumento- wano ponad 14 mld Mg zasobów w złożach pewnych, ponad 60 mld Mg w zasobach osza- cowanych, a możliwość występowania w obszarach potencjalnie węglonośnych ocenia się na ponad 140 mld Mg. Nasz kraj ma wielkie bogactwo. Tym dzisiaj nie w pełni docenianym bogactwem jest węgiel brunatny. Ze względu na ilość, jakość i dostępność zasobów autorzy zakładają, że węgiel brunatny będzie pełnił rolę strategicznego paliwa w polskiej energe- tyce przez co najmniej 50, a nawet 100 lat. Najnowszą charakterystykę i ocenę polskich złóż węgla brunatnego dokonali: Jacek R. Krasiński, Marcin Piwocki i Sławomir Mazurek w monografii pt. „Waloryzacja i ranking złóż węgla brunatnego w Polsce” w 2006 roku [2]. W opracowaniu tym autorzy dokonali analiz ponad 150 złóż węgla brunatnego i przedstawili charakterystykę złóż w ujęciu: złóż głównych, satelickich do złóż głównych i lokalnych oraz podział ze względu na zasoby geo- logiczne, tj. „małe” do 150 mln Mg, „średnie” od 150 do 300 mln Mg i „największe” powy- ÷ * Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków ** BOT KWB „Bełchatów” SA 319 • Dziś kraje najwyżej rozwinięte z producentów zmieniły się w największych importe- rów surowców energetycznych, co niestety może negatywnie wpłynąć na ich stabilną sytu- ację ekonomiczną. Tym bardziej widać zwiększającą się rolę rodzimych, tanich i łatwo po- zyskiwanych surowców energetycznych, mogących z powodzeniem zastąpić dotychczaso- we dostawy ropy i gazu dla krajów wysoko rozwiniętych. Jednocześnie musimy zdać sobie sprawę, że to węgiel brunatny daje dzisiejszej gospodarce światowej największe gwarancje bezpieczeństwa energetycznego, bowiem jego zasoby przewidziane do gospodarczego wy- korzystania ocenia się na ponad 500 miliardów Mg, co przy rocznym obecnym wydobyciu na poziomie 900 żej 300 mln Mg. Dokonali również waloryzacji ekonomicznej złóż metodą sumy rang i me- todą punktu utopijnego oraz ustalili ranking złóż węgla brunatnego w Polsce. Z analizy waloryzacji ekonomicznej i wykonanego rankingu złóż wynika, że na czele klasyfikacji „najlepszych” polskich złóż węgla brunatnego są dwa strategiczne złoża: Gubin i Legnica Zachód. Do poszczególnych „najlepszych” złóż należy zaliczyć — złoża satelickie: — złoże Gubin: złoże Gubin – Brody i złoże Mosty, — złoże Legnica Zachód: złoże Legnica Wschód oraz złoża Legnica – Ścinawa – Głogów (o zasobach prognostycznych około 10 mld Mg). Interesującym z punktu widzenia wydłużenia czasu funkcjonowania Kopalni oraz Elek- trowni Bełchatów wydaje się również złoże Złoczew z zasobami ok. 486 mln Mg. 2. Złoże węgla brunatnego Gubin – Mosty Podstawowe dane charakterystyczne dla grup pokładów węgla brunatnego na obszarze Gubin – Mosty przedstawiono w tabeli 1. Są to dobre węgle energetyczne, o niskiej zawar- tości siarki, o małej popielności i wysokiej wartości opałowej. Obszar występowania złóż węgla brunatnego Gubin – Mosty charakteryzujące się wysokim stopniem zbadania, co po- kazano na rysunku 1. TABELA 1 Węgle brunatne obszaru Gubin – Mosty — dane charakterystyczne złóż Nazwa złoża lub obszaru Zasoby bilansowe, mln Mg Miąższość węgla śr., m N : W śr. Popielność śr. A d , % Wartość opałowa śr. , r Siarka całkowita śr. , r Powierzchnia, km 2 t kat. C 2 –B kat. D 2 –D 1 Gubin 288,7 854,6 18,9 6,7:1 15,62 9257 0,82 73,3 Mosty 175,4 161,1 18,1 7,6:1 17,17 9482 0,90 20,5 Babina – Pustków 20,9 19,2 9,0 – 14,10 9420 0,70 4,3 Babina – Żarki 142,2 – 9,0 – 18,28 9332 0,55 12,0 Złoża perspektywiczne o zasobach prognostycznych Gubin – Zasieki – Brody – 1934,3 18,8 7,2:1 16,62 9536 1,33 145,4 Chlebowo – 83,5 20,1 8,4:1 19,58 9344 1,08 17,4 Lubsko – 152,8 12,3 9,6:1 19,27 9204 1,09 44,6 Na płn.-wsch. od Mostów – 332,6 16,4 11,7:1 18,37 9262 1,26 130,1 Trzebiel – Tuplice – 50,0 10,0 – 16,90 9550 0,76 4,0 320 Q kJ/kg S % aaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaa Rys. 1. Mapa zasobów złoża Gubin – Mosty Na podstawie wieloletnich badań można stwierdzić, że na obszarze złożowym Gubin – Mosty występują znaczne zasoby węgla brunatnego. Łączne zasoby udokumentowane (kat. C 2 –B) i prognostyczne (kat.D 2 –D 1 )o cechach bilansowych wynoszą 4,215 mld Mg. Naj- większe zasoby znajdują się w rozległym złożu pokładowym utworzonym przez złoża: Gu- bin, Gubin – Zasieki – Brody i Lubsko o sumarycznych zasobach bilansowych udokumento- wanych oraz prognostycznych w ilości 3,230 mld Mg. Bardzo ważnym pozytywnym ele- mentem w przyszłych rozważaniach nad ewentualnym zagospodarowaniem tych złóż jest fakt, że teren przyszłej budowy kopalni czy elektrowni jest mało zabudowany, a wodę do chłodzenia elektrowni można pobierać z rzeki Odry. 3. Złoże węgla brunatnego Legnica W okolicach Legnicy, na obszarze pomiędzy Głogowem a Wądrożem Wielkim, wystę- pują bardzo bogate złoża węgla brunatnego, których zasoby geologiczne przekraczają 15 mld Mg (rys. 2). 321 aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaa Rys. 2. Mapa zasobów węgla brunatnego w kompleksie złożowym Legnica – Ścinawa Centralnym elementem kompleksu jest złoże Legnica, w skład którego wchodzą trzy pola: Legnica Północ, Legnica Wschód i Legnica Zachód, o łącznych bilansowych zaso- bach geologicznych ponad 3 mld Mg. Obok złoża Legnica w skład kompleksu wchodzą: złoża Ruja, Ścinawa i obszar perspektywiczny Ścinawa – Głogów, w skład którego wchodzi 11 pól złożowych. Węgiel ze złoża Legnica jest w całości węglem energetycznym dobrej ja- kości, a jego znaczna część zasobów spełnia kryteria dla węgla brykietowego i wytlewnego (tab. 2–4). Kompleks złożowy Legnica – Ścinawa jest rejonem o ogromnych zasobach węgla bru- natnego, niewątpliwie najbogatszym Polsce i jednym z najbogatszych w Europie. Zasoby bilansowe wynoszą łącznie 15,540 mld Mg. W pięciu udokumentowanych złożach łączne zasoby określono na 5,551 mld Mg, a w trzech największych polach złoża Ścinawa – Gło- gów, bezpośrednio sąsiadujących ze złożem Ścinawa — na 8,971 mld Mg. 322 TABELA 2 Parametry geologiczno-górnicze pokładów węgla brunatnego w kompleksie złóż Legnica – Ścinawa Głębokość Miąższość węgla, m Liniowy współczynnik N : W Lp. Złoże Powierzchnia, km 2 stropu, m ppt. spągu, m ppt. 1 Legnica Północ 38,51 186,1 209,1 23,0 8,1 2 Legnica Wschód 38,14 137,3 155,4 18,1 7,6 3 Legnica Zachód 37,33 137,8 158,8 21,0 6,6 4 Ruja 18,04 108,7 143,3 14,4 8,4 5 Ścinawa 57,84 192,0 214,6 22,6 9,1 6 Ścinawa – Głogów — pole 4 79,20 208,0 232,0 25,0 8,3 7 Ścinawa – Głogów — pole 5 24,48 229,3 256,5 27,2 8,4 8 Ścinawa – Głogów — pole 6 164,34 256,6 286,8 30,2 8,5 Suma/średnia ważona: 457,88 207,2 233,0 25,2 8,3 Źródło: (Kasiński, Dyląg, Saternus 1996; Piwocki, Kasiński, Dyląg, Saternus, Gientka, Walentek 2004) TABELA 3 Parametry jakościowe węgla brunatnego w kompleksie złóż Legnica – Ścinawa Lp. Złoże d, Mg/m 3 Q r i , MJ/Mg A d , % S d t , % B d , % T d , % (Na 2 O+K 2 O) d , % 1 Legnica Północ b.d. 9267 17,85 1,53 4,00 11,31 b.d. 2 Legnica Wschód b.d. 9168 18,58 1,13 4,27 12,19 0,10 3 Legnica Zachód b.d. 9936 14,87 0.96 5,03 13,52 0,08 4 Ruja 1,13 9496 17,27 0,61 b.d. b.d. 0,07 5 Ścinawa 1,08 9996 11,20 0,54 4,59 12,33 0,07 6 Ścinawa – Głogów — pole 4 7 Ścinawa – Głogów — pole 5 b.d. 8439 13,25 2,58 b.d. b.d. b.d. 8 Ścinawa – Głogów — pole 6 Średnia ważona: 1,09 8893 13,98 1,96 4,44 12,21 0,08 Źródło: (Kasiński, Dyląg, Saternus , Sztromwasser, Dyjer 1996), b.d. — brak danych 323 [ Pobierz całość w formacie PDF ] |