Władza sądownicza, III semestr, Prawo
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
WŁADZA SĄDOWNICZA W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Organizacja wymiaru sprawiedliwości Sądy są władzą odrębną i niezależną od innych władz. Sądy wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują: • Sąd Najwyższy, • sądy powszechne (rejonowe, okręgowe, apelacyjne), • sądy administracyjne, • sądy wojskowe. Konstytucyjne zasady organizacji i działania sądów: • zasada niezawisłości, • zasada instancyjności, • zasada kolegialności, • zasada udziału obywateli w działalności sądów, • zasada jednolitości sądów, • zasada prawa do sądu, • zasada jawności, • zasada prawa do obrony, • zasada domniemania niewinności, • zasada „nie ma przestępstwa bez ustawy.” WŁADZA SĄDOWNICZA W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ – SĄDY Sądy powszechne Sądy powszechne sprawują wymiar sprawiedliwości we wszystkich sprawach, z wyjątkiem spraw ustawowo zastrzeżonych do właściwości innych sądów (zasada domniemania właściwości w zakresie wymiaru sprawiedliwości na rzecz sądów powszechnych). Jeżeli normy Konstytucji lub ustaw zwykłych nie zastrzegają właściwości innych sądów, tj. sądów wojskowych, sądów administracyjnych lub Sądu Najwyższego w określonych sprawach, to w zakresie wymiaru sprawiedliwości właściwym jest zawsze sąd powszechny. Do sądów powszechnych należy rozstrzyganie spraw z zakresu prawa karnego, cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, z wyjątkiem spraw przekazanych ustawami innym sądom. Do sądów powszechnych należą: • sądy rejonowe dla jednej lub większej liczby gmin jako sądy I instancji, • sądy okręgowe dla obszaru właściwości co najmniej dwóch sądów rejonowych jako sądy rozpoznające w I instancji sprawy przekazane tym sądom odrębnymi przepisami oraz środki odwoławcze od orzeczeń sądów rejonowych, • sądy apelacyjne rozpoznające zarówno środki odwoławcze od orzeczeń sądów okręgowych, jak i sądów I instancji. Sądy działają na zasadzie instancyjności. Apelacje od orzeczeń sądów rejonowych rozstrzygają sądy okręgowe, a jeśli w pierwszej instancji orzekał sąd okręgowy – rozpatrują je sądy apelacyjne. Kasacje od orzeczeń wydanych przez sądy okręgowe rozpatrują sądy apelacyjne, a od orzeczeń sądów apelacyjnych – Sąd Najwyższy. W Polsce obecnie działa 10 sądów apelacyjnych, 44 sądy okręgowe, 290 sądów rejonowych. WŁADZA SĄDOWNICZA W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ – SĄDY Sąd Najwyższy Sąd Najwyższy jest naczelnym organem sądowym w Rzeczypospolitej Polskiej. Do zadań Sądu Najwyższego należy: • sprawowanie nadzoru nad działalnością wszystkich sądów powszechnych i wojskowych w zakresie orzekania, • wykonywanie innych czynności określonych w Konstytucji i ustawach (m.in. orzeka o ważności wyborów i referendów), • możliwość opiniowania projektów nadesłanych ustaw. Siedzibą Sądu Najwyższego jest Warszawa. Sąd Najwyższy dzieli się na cztery izby: 1. Izbę Administracyjną, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, 2. Izbę Cywilną, 3. Izbę Karną, 4. Izbę Wojskową. Wykonując swoje funkcje, Sąd Najwyższy: • rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń sądowych, stosownie do przepisów prawa procesowego, • rozpoznaje na mocy przepisów szczególnych rewizje nadzwyczajne od orzeczeń organów określonych w tych przepisach, • podejmuje uchwały mające na celu wyjaśnienie przepisów prawnych budzących wątpliwości w praktyce lub których stosowanie wywołało rozbieżność w orzecznictwie, • podejmuje uchwały zawierające rozstrzygnięcia zagadnień prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej sprawie, • rozpoznaje inne sprawy należące do właściwości Sądu Najwyższego na mocy Konstytucji, ustawy o Sądzie Najwyższym lub na mocy innych ustaw. WŁADZA SĄDOWNICZA W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Krajowa Rada Sądownictwa W skład Rady wchodzą: • Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, • Prezes Sądu Najwyższego kierujący pracami Izby Wojskowej Sądu Najwyższego, • Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, • dwóch sędziów Sądu Najwyższego, • sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego, • jedenastu sędziów sądów powszechnych, • sędzia sądu wojskowego, • czterech posłów, • dwóch senatorów, • osoba wskazana przez Prezydenta RP, • Minister Sprawiedliwości. Zadania Krajowej Rady Sądownictwa: • rozpatruje kandydatury na stanowiska sędziów Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, sądów powszechnych i sądów wojskowych oraz przedstawia Prezydentowi RP wnioski o ich powołanie, • rozpatruje i rozstrzyga wnioski o przeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe ze względu na powagę stanowiska sędziego, • wyraża zgodę na dalsze zajmowanie stanowiska przez sędziego, który przekroczył 65 lat życia, • wypowiada się w sprawie zasad etyki zawodowej sędziów, • wysłuchuje informacji Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Ministra Sprawiedliwości, Prezesa Naczelnego ą du Administracyjnego i przewodniczącego Wyższego Sądu Dyscyplinarnego o działalności sądów oraz wypowiada się o stanie kadry sędziowskiej, • wyraża stanowisko co do propozycji zmian ustroju sądów, a także w innych sprawach dotyczących warunków ich funkcjonowania, • zapoznaje się z projektami aktów normatywnych dotyczących sądownictwa, • opiniuje programy szkolenia aplikantów, zakres oraz sposób przeprowadzania egzaminu sędziowskiego i ustalania jego wyników, a także zasady oceny prac asesorów sądowych, • wyraża opinię w sprawach dotyczących sędziów i sądów, wniesionych pod obrady Rady przez Prezydenta RP, inne organy państwowe, a także przez zgromadzenie ogólne sędziów. WŁADZA SĄDOWNICZA W RP -TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY Zadania Trybunału Konstytucyjnego Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach: • zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją, • zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, • zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami, • skargi konstytucyjnej, • sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa, • zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych. Z wnioskiem w w/w sprawach, do Trybunału Konstytucyjnego wystąpić mogą: • Prezydent RP, • Marszałek Sejmu i Senatu • Prezes Rady Ministrów, • 50 posłów, 30 senatorów • Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, • Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, • Prokurator Generalny, • Prezes Najwyższej Izby Kontroli, • Rzecznik Praw Obywatelskich, • Krajowa Rada Sądownictwa, • organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego, • ogólnokrajowe organy związków zawodowych oraz ogólnokrajowe władze organizacji pracodawców i organizacji zawodowych, • kościoły i inne związki wyznaniowe, • obywatele (skarga konstytucyjna). Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. [ Pobierz całość w formacie PDF ] |