Władza Ustawodawcza, III semestr, Prawo
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
WŁADZA USTAWODAWCZA W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ - SEJM I SENAT Wybory i kadencja Sejmu i Senatu Wybory do Sejmu i Senatu • Sejm składa się z 460 posłów. • Wybory do Sejmu są powszechne, równe, bezpośrednie i proporcjonalne oraz odbywają się w głosowaniu tajnym. • Wybrany do Sejmu może być obywatel polski mający prawo wybierania, który ukończył 21 lat. • Senat składa się ze 100 senatorów. • Wybory do Senatu są powszechne, bezpośrednie oraz odbywają się w głosowaniu tajnym. • Wybrany do Senatu może być obywatel polski mający prawo wybierania, który ukończył 30 lat. • Kandydatów na posłów i senatorów mogą zgłaszać partie polityczne i wyborcy. • Nie można kandydować równocześnie do Sejmu i Senatu. • Wybory do Sejmu i Senatu zarządza Prezydent RP. • Zasady i tryb zgłaszania kandydatów i przeprowadzania wyborów oraz warunki ważności wyborów określają ustawy (Ordynacje wyborcze do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej). • Ważność wyborów do Sejmu i Senatu stwierdza Sąd Najwyższy. Kadencja Sejmu i Senatu • Sejm i Senat są wybierane na czteroletnie kadencje. • Sejm może skrócić swoją kadencję uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby posłów. • Prezydent RP zarządza skrócenie kadencji Sejmu w sytuacji, gdy Sejm nie udzielił wotum nieufności Radzie Ministrów powołanej przez Prezydenta (w trzecim wariancie powoływania rządu). • Prezydent RP może zarządzić skrócenie kadencji Sejmu w sytuacji, gdy w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej nie zostanie ona uchwalona i przedstawiona Prezydentowi RP do podpisu. • Każdorazowe skrócenie kadencji Sejmu oznacza jednoczesne skrócenie kadencji Senatu. WŁADZA USTAWODAWCZA W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ - SEJM I SENAT Status prawny posłów i senatorów Zasada niepołączalności • Nie można być równocześnie posłem i senatorem. • Mandatu posła (senatora) nie można łączyć z funkcją Prezesa Narodowego Banku Polskiego, Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka i ich zastępców, członka Rady Polityki Pieniężnej, członka Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, ambasadora oraz z zatrudnieniem w Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, Kancelarii Prezydenta RP lub z zatrudnieniem w administracji rządowej. Zakaz ten nie dotyczy członków Rady Ministrów i sekretarzy stanu w administracji rządowej. • Sędzia, prokurator, urzędnik służby cywilnej, żołnierz pozostający w czynnej służbie wojskowej, funkcjonariusz policji oraz funkcjonariusz służb ochrony państwa nie mogą sprawować mandatu poselskiego (senatorskiego). Mandat parlamentarny • Posłowie i senatorowie są przedstawicielami Narodu. Nie wiążą ich instrukcje wyborców (mandat wolny). Immunitety parlamentarne • Poseł (senator) nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za swoją działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu ani w czasie jego trwania, ani po jego wygaśnięciu (immunitet materialny). Za taką działalność poseł (senator) odpowiada wyłącznie przed Sejmem (Senatem), a w przypadku naruszenia praw osób trzecich może być pociągnięty do odpowiedzialności sądowej tylko za zgodą Sejmu (Senatu). • Od dnia ogłoszenia wyników wyborów do dnia wygaśnięcia mandatu poseł (senator) nie może być pociągnięty bez zgody Sejmu (Senatu) do odpowiedzialności karnej (immunitet formalny). Poseł (senator) może wyrazić zgodę na pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej (zrzeczenie się immunitetu). WŁADZA USTAWODAWCZA W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ - SEJM I SENAT Status prawny posłów i senatorów Nietykalność • Poseł (senator) nie może być zatrzymany lub aresztowany bez zgody Sejmu (Senatu), z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania (nietykalność). Uprawnienia oraz obowiązki posłów i senatorów: • udział w posiedzeniach Sejmu (Senatu) oraz komisji, których jest członkiem, • prawo kandydowania i zasiadania w organach Sejmu (Senatu), • prawo organizowania się w kluby, koła i zespoły, • prawo (tylko posłów) zgłaszania interpelacji i zapytań, a także pytań w sprawach bieżących, pod adresem premiera i pozostałych członków rządu, • obowiązek informowania wyborców o swojej pracy w Sejmie (Senacie), • prawo uzyskiwania informacji i materiałów oraz wglądu w działalność organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego, a także spółek i innych jednostek gospodarczych Skarbu Państwa lub komunalnych, • prawo podejmowania interwencji w organach administracji rządowej i samorządu terytorialnego, w zakładzie lub przedsiębiorstwie państwowym oraz w organizacji społecznej, a także w jednostkach gospodarki niepaństwowej dla załatwienia sprawy wniesionej w imieniu własnym bądź wyborcy, jak również prawo zaznajamiania się z tokiem jej rozpatrzenia, • prawo zorganizowania w terenie biura poselskiego (senatorskiego), do zatrudniania pracowników tego biura i do uzyskiwania na te cele środków finansowych z budżetu parlamentu, • prawo do uposażenia i diety parlamentarnej, • prawo do bezpłatnych przejazdów środkami transportu publicznego na terenie kraju, • prawo do bezpłatnego otrzymywania dzienników urzędowych, • prawo do korzystania z funduszu świadczeń socjalnych i szereg szczegółowych uprawnień z tego wynikających, • obowiązek składania oświadczeń o stanie majątkowym. WŁADZA USTAWODAWCZA W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ - SEJM I SENAT Organy wewnętrzne Sejmu Marszałek Sejmu Marszałek Sejmu jest wybierany przez Sejm z grona posłów na pierwszym posiedzeniu nowego Sejmu, bezwzględną większością g osów w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów. Kompetencje Marszałka Sejmu: • przewodniczy Zgromadzeniu Narodowemu, • sprawuje zastępstwo Prezydenta RP, gdy ten nie jest w stanie sprawować urzędu lub w razie opróżnienia urzędu Prezydenta RP, • zarządza wybory prezydenckie, • reprezentuje Sejm, • zwołuje posiedzenia Sejmu, • przewodniczy obradom Sejmu, • kieruje pracami Prezydium Sejmu, przewodniczy posiedzeniom Prezydium Sejmu i Konwentu Seniorów, • administruje Sejmem tj. sprawuje pieczę nad spokojem i porządkiem na terenie Sejmu, powołuje i odwołuje Szefa Kancelarii Sejmu i jego zastępców, wydaje zarządzenia porządkowe. Prezydium Sejmu Prezydium Sejmu tworzą Marszałek i wicemarszałkowie. Kompetencje Prezydium: • ustala plany prac Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów, • czuwa nad tokiem i terminowością prac Sejmu i jego organów, • ustala tzw. tygodnie posiedzeń, • zwołuje posiedzenia Sejmu, ustala ich porządek dzienny i przedstawia go do zatwierdzenia Sejmowi, • nadaje bieg inicjatywom ustawodawczym i uchwałodawczym oraz wnioskom organów Państwa skierowanym do Sejmu, • dokonuje wykładni Regulaminu Sejmu, • prowadzi sprawy z zakresu stosunków z Senatem, • prowadzi sprawy z zakresu stosunków Sejmu z parlamentami innych krajów, • organizuje współpracę między komisjami sejmowymi, koordynuje ich działania oraz może zlecać im rozpatrzenie określonych spraw, • dokonuje okresowych ocen wykonywania przez organy administracji państwowej obowiązków wobec Sejmu i jego organów oraz posłów, • ustala zasady organizowania doradztwa naukowego na rzecz Sejmu i jego organów, powoływania doradców sejmowych oraz korzystania z opinii i ekspertyz, • udziela posłom niezbędnej pomocy w ich pracy, • uchwala projekt budżetu Kancelarii Sejmu oraz nadzoruje jego wykonanie, • uchwala statut Kancelarii Sejmu. WŁADZA USTAWODAWCZA W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ - SEJM I SENAT Organy wewnętrzne Sejmu Konwent Seniorów W skład Konwentu Seniorów wchodzą: Marszałek, wicemarszałkowie, przewodniczący lub wiceprzewodniczący klubów parlamentarnych. Konwent Seniorów opiniuje w szczególności: • projekty planów prac Sejmu, • projekty porządku dziennego poszczególnych posiedzeń Sejmu i ich terminy, • wnioski co do trybu dyskusji nad poszczególnymi punktami porządku dziennego posiedzenia Sejmu, • wnioski co do wyboru przez Sejm jego organów, • zadania i przebieg pracy Kancelarii Sejmu, • inne sprawy przekazane przez Marszałka lub Prezydium Sejmu. Komisje sejmowe Sejm powołuje komisje stałe oraz może powoływać komisje nadzwyczajne. Sejm może powołać komisję śledczą do zbadania określonej sprawy. Komisje sejmowe są organami powołanymi do: • rozpatrywania i przygotowywania spraw stanowiących przedmiot prac Sejmu, • wyrażania opinii w sprawach przekazanych pod ich obrady przez Sejm lub Prezydium Sejmu. Komisje sejmowe są organami kontroli sejmowej w zakresie określonym Konstytucją i ustawami. [ Pobierz całość w formacie PDF ] |