Władza ustawodawcza w Polsce, Notatki z lekcji, Liceum, WOS, Państwo
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Rola sejmu i senatu Sejm i enat ą organami włady utawodawcej Sejm jet ibą pierwą parlamentu a senat- drugą Sejm i enat ą jedynymi organami predtawicielkimi które poiadają prywilej beporedniego repreentowania narodu i podejmowania w jego imieniu decyzji. Wybory do sejmu i senatu Wybory arąda preydent nie póniej niż na 90 dni pred upływem kadencji obecnego parlamentu. Wybory do obu ib odbywają i jednego dnia Obie iby ą wybierane na 4-letnią kadencj . Połowie ą wybierani w wyborach powechnych równych beporednich proporcjonalnych i tajnych a enatorowie w wyborach tajnych powechnych i beporednich W podiale mandatów poelkich ucetnicą partie politycne które w kali kraju dobyły co najmniej 5% głoów ( w wypadku koalicji wyborczych jest to 8% ). Podiał mandatów odbywa i na podtawie ytemu d’Hondta który premiuje wike ugrupowania. Czynne prawo wyborcze pryługuje każdemu polkiemu obywatelowi który najpóniej w dniu głoowania ukoocy 18 lat . Udiału w wyborach nie mają ooby które a pobawione praw wyborcych prawomocnym wyrokiem Trybunału Stanu ą pobawione praw publicnych prawomocnym oreceniem ądu lub ubewłanowolnione prawomocnym oreceniem ądu Bierne prawo wyborcze do ejmu ma obywatel polki który poiada prawo wyborce i najpóniej w dniu wyborów koocy 21 lat . Bierne prawo wyborcze do senatu posiada obywatel polki który najpóniej w dniu wyborów ukoocy 30 lat. Każdy obywatel może wnied do Sądu Najwyżego protet preciwko ważnoci wyborów Sąd Najwyży podejmuje uchwał o ważnoci lub nieważnoci wyborów Cisza wyborca ropocyna i 24 godiny pred dniem wyborów i trwa aż do akoocenia głoowania W tym caie abronione jet podawanie do wiadomoci publicnej wyników ondaży predwyborcych ora prowadenie agitacji wyborcej Finansowanie kampanii wyborczej jest jawne. Połowie i senatorowie Sejm kłada i 460 połów a enat e 100 enatorów Mandat parlamentarny ma charakter generalny (wyraża wol całego narodu) nieodwołalny (parlamentarytów nie można odwoład) nieależny (poła nie obowiąują intrukcje wyborcze. Parlamentaryci dyponują immunitetem parlamentarnym . Jest to prywilej który uniemożliwia pociągnicie ich do odpowiedialnoci karnej (immunitet ormalny) lub made by GREG© aretowanie (nietykalnod) be gody ejmu ora walnia odpowiedialnoci a cyny wiąane diałalnocią parlamentarną np. wytąpienia (immunitet materialny). Immunitet ma chronid nieależnod parlamentarytów i apewniad im wobod wykonywania woich unkcji Połowie i enatorowie tworą koła i kluby parlamentarne które reają predtawicieli pocególnych partii politycnych Klub może utworyd 15 połów (7 enatorów) a do utworenia koła wytarcy 3 parlamentarytów Kluby mają włane włade i regulaminy prygotowują projekty utawm utalają wpólne tanowiko W głoowaniach bardo cto wprowada i dycyplin klubową cyli obowiąanie wytkich cłonków klubu do głoowania w okrelony poób Kluby i koła dielą i na koalicyjne (popierające rąd i tworące jego aplece parlamentarne) oraz opozycyjne (preciwiające i polityce rądu) Organizacja i funkcjonowanie sejmu i senatu Sejm i enat obradują na posiedzeniach. Pierwsze wołuje prezydent a kolejne marałkowie Obrady parlamentarne mają charakter jawny (mogą byd tranmitowane) Jednak gdy dobro paotwa tego wymaga mogą byd utajone Organy sejmu: o Marzałek sejmu jest wybierany pre połów e swego grona na pierwszym posiedzeniu . Jet drugą oobą w paotwie po preydencie Organizuje obrady sejmu oraz im przewodniczy. Ustala harmonogram prac, reprezentuje sejm wobec innych organów Jego atpcami ą wicemarzałkowie który nie ą jednak samodzielnymi organami sejmu. o Prezydium sejmu tworą marałek ora wicemarałkowie Jest to organ, kierujący pracami ejmu utala plan jego prac ora koordynuje prace komisji. o Konwent Seniorów kłada i cłonków Preydium ora prewodnicących klubów i kół parlamentarnych Do jego kompetencji należy opiniowanie planu prac ejmu i utalanie porądku pocególnych poiedeo o Komisje sejmowe ą organami ejmu do których kompetencji należy ropatrywanie praw bdących predmiotem obrad ejmu wyrażanie opinii w sprawach przekazywanych pod ich obrady. Komisje dielą i na tałe ora nadzwyczajne- powoływane pre ejm w jakiej konretnej prawie Scególnym rodzajem komisji jest komija ledcza powoływana dla badania okrelonej prawy Jej cłonkowie mają prawo do prełuchiwania wiadków made by GREG© o Organami enatu ą marzałek enatu, Prezudium Senatu, Konwent Seniorów oraz komisje. Rodzaje wikzoci w parlamencie Zgromadzenie Narodowe W sejmie ora enacie decyje apadają wikocią głoów W ależnoci od rodaju podejmowanych decyji może ona mied charakter: wikzoci zwykłej - licba głoów a jet wika niż licba głoów preciw licba głoów wstrzymujących i jet be znaczenia; wikzoci bezwzgldnej - liczba głoów a jet wika niż licba głoów preciw i wtrymujących wikzod klayikowana - wikod głoów jet wyrażona ułamkiem np. ⅔, ⅗. W ytuacjach okrelonych w kontytucji sejm i enat obradują wpólnie pod prewodnictwem marałka ejmu lub w jego atptwie marałka enatu jako Zgromadzenie Narodowe. Zbiera i ono w czterech przypadkach: odebrania pryigi od nowo wybranego prezydenta; uznania prezydenta za niezdolnego do pełnienia unkcji powodu łego stanu zdrowia; postawienia prezydenta w stan okarżenia wyłuchanie orża preydenckiego które jet kierowane do Zgromadzenia Funkcje parlamentu Ustrojodawcza Funkcja ustrojodawcza parlamentu to prawo do miany utroju politycnego połecnego i gopodarcego popre mian kontytucji Procedura zmiany konstytucji: Projekt ustawy o zmianie konstytucji może wnied co najmniej 1/5 połów senat lub prezydent. Zmiana natpuje gdy utawa otaje uchwalona w jednakowym brzmieniu przez sejm i senat. Sejm podejmuje decyj wikocią 2/3 głoów w obecnoci co najmniej połowy połów a enat wikocią bewgldną w obecnoci co najmniej połowy enatorów Jeli zmiana konstytucji dotyczy rodiałów I II lub XII to 1/5 połów senat lub prezydent mogą arądad przeprowadzenia referendum atwierdającego Po akooceniu tych procedur utawa Kontrolna Funkcja kontrolna pryługuje tylko ejmowi który ma prawo kontrolowad rąd i inne organy paotwa Instrumenty kontroli: Absolutorium to zatwierdzenie diałalnoci inanowej rądu Jego udzielenie oznacza że rąd nie naruył utawy budżetowej Nieudzielenie abolutorium jet równonacne e twierdeniem że rąd naruył utaw budżetową Może to akoocyd i dymiją rądu lub pociągniciem minitrów do konekwencji konstytucyjnej. Zapytania i interpelacje tanowią poób wracania i połów do cłonków rądu probą o udielenie informacji. Mają one orm piemną i mogą dotycyd praw o charaktere jednostkowym (zapytania) lub zasadniczym (interpelacje). Połowie mogą także adawad pytania w made by GREG© trafia do podpisu prezydenta. prawach bieżących Adresaci apytao i interpelacji mają obowiąek udielenia informacji. Komisje ledcze ą powoływane pre ejm aby wyjanid jaką praw Mają prawo prełuchiwania oób pred nie wewanym na aadach okrelonych w kodeksie karnym. Pociągnicie do odpowiedzialnoci konstytucyjnej to prawo do stawiania pred Trybunałem Stanu najwyżych urdników paotwowych w wypadku naruszenia przez nich konstytucji lub ustaw. Wotum zaufania to uchwała ejmu wyrażająca poparcie dla polityki rądu Wotum nieunoci to uchwała ejmu wyrażająca brak poparcia dla polityki rądu lub ministra. Jest ono uchwalone wikocią utawowe licby połów (231). W wypadku wotum nieunoci dla rądu wiąże i ono wyborem nowego premiera (konstruktywne wotum nieunoci) Ustawodawcza Funkcja ustawodawcza parlamentu polega na tworeni aktór prawnych rangi utawowej Parlament jet najważniejym organem prawotwórcym w paotwie co wynika systemu trójpodiału wład. Ustawy mogą regulowad wytkie prawy w paotwie W wypadku utawy budżetowej Rada Minitrów poiada wyłącnod inicjatywy ustawodawczej; Senat nie ma możliwoci odrucenia ustawy budżetowej Prezydent nie dysponuje prawem veta. Kreacyjna Funkcja kreacyjna prejawia i wyborem innych organów paotwowych. Sejm: powołuje lub odwołuj Rad minitrów wybiera diów Trybunału Kontytucyjnego i Trybunału Stanu powołuje na wniosek prezydenta prezesa NBP; Sejm wpólnie enatem powołują cłonków KRRiT (2 cłonków ejm 1 cłonka enat) cłonków KRS (4- sejm, 2- senat); cłonków Rady Polityki Pieniżnej (po 3 cłonków ejm i enat) preea Najwyżej Iby Kontroli Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Wpółtworzenie kierunków polityki paotwa Wpółtworenie kierunków polityki paotwa polega na podejmowaniu decyji w niektórych diedinach polityki wewntrnej i midynarodowej Sejm podejmuje uchwał o tanie wojennym w wypadku napaci lub gdy wymagają tego podpiane umowy (np. sojusze wojskowe). Sejm i enat wyrażają god na ratyikowanie umów midynarodowych dotycących pokoju ojuy wojkowych cłonkowtwa w organiacjach midynarodowych wolnoci i praw obywatelkich Sejm ma prawo zarądid reerendum w prawach o cególnym naceniu dla paotwa Senat prawuj opiek nad Polakami i Polonią a granicą made by GREG© Proces ustawodawczy made by GREG© [ Pobierz całość w formacie PDF ] |