W. Olszewski - Media w aspekcie pedagogicznej funkcji czasu wolnego ludzi dorosłych, inne
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Media w aspekcie pedagogicznej funkcji czasu wolnego ludzi dorosłych435WŁODZIMIERZOLSZEWSKIDolnośląska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Technikiw PolkowicachMedia w aspekcie pedagogicznejfunkcji czasu wolnego ludzi dorosłychABSTRACT.Media in the aspect of educational function of adult’s free time.Thesedays when we talk about the society of time and changes of work organization, wereject treating time as rest and recovery of energy lost at work. Free time has a de-velopmental and liberating role, it becomes a part of an individual’s fight with phe-nomena leading to his alienation and even exclusion. In the society of knowledge,with the dominating model of LLL (long life learning), education turns to be one ofthe most essential forms of free time creation, having great impact on the quality oflife both of an individual and local and regional societies. Together with the techno-logical revolution and more common access to the internet, the role of neo(media) inthe educational process and gathering information increases. Therefore, it seems tobe necessary to undertake the scientific research on the media role in free time de-velopment of not only children and youth but also of the adults as well as on theinfluence of neo(media) on the personal development.Żyjemyw społeczeństwie dynamicznych zmian dotyczących wieluobszarów aktywności człowieka. Model przyszłej segmentacji czasu, nazy-wany modelem tak zwanego społeczeństwa trójczasowego, zakłada,żeczasżyciadorosłego człowieka zostanie wypełniony przez pracę zarobkową,własną i obywatelską. Pierwsza obejmuje społecznie użyteczną działalnośćwykonywaną w sektorze prywatnym, publicznym i pozarządowym (nonprofit). Praca własna i obywatelska jest użyteczna indywidualnie i wspólno-towo. Są one względem siebie komplementarne. Poza tymi rodzajami pracprzewiduje się jeszcze aktywność prowadzoną nawzajem dla siebie i narzecz kształcenia się.436Włodzimierz OlszewskiZmiana sposobu patrzenia na poszczególne segmenty czasu wżyciuwspółczesnego człowieka powoduje,żemożemy mówić o zbliżaniu się dospołeczeństwa czasu(Denek, 2006, s. 133). Jego biegunami nie będą już czaspracy i czas wolny. Będą się one nawzajem przenikały i zachodziły na siebie.Zmiany organizacji i form pracy spowodują,żemożna mówić o erzeczasu wolnego, w której praca w klasycznym ujęciu przestaje być jedynymmiernikiem wartości człowieka, a czas wolny potrzebny jest dla odtworzeniasił utraconych w pracy. Dzisiaj szczególny nacisk kładzie się na funkcję roz-wojową, wyzwalającą i kreatywną czasu wolnego. Wskaźnikiem poziomurozwoju człowieka w każdym okresie jegożyciajest stopień aktywnościw czasie wolnym i rodzaj podejmowanych w nim działań. Rozważając natemat rozwoju ludzi, warto zauważyć,żepsychologia rozwoju koncentrujeswoje zainteresowanie na dzieciach i młodzieży, tymczasem od początku lat 70.ubiegłego wieku w literaturze prezentowana jest orientacja zwana „life-spandevelopmental psychology” (psychologia rozwoju w ciągu całegożycia).Według D.J. Levisona, przedmiotem rozwoju są zmiany strukturyżyciaczłowieka rozumianej jako podstawowy w danym czasie wzorzec jego ak-tywności i powiązań z otoczeniem, a rozwój polega na wielokrotnych prze-mianach strukturyżyciaod własnego dzieciństwa po wiek starczy (Olszew-ski, 2011, s. 153–167).Tak więc rozwój to nie tylko „przyrost”, lecz także nieraz „uwolnieniesię” od czegoś, co w kolejnej fazieżyciajest anachronizmem (Wujek, 1992,s. 47–49). Dzieje się tak w okresie dynamicznych zmian, lawinowego przyro-stu informacji i jej szybkiej dezaktualizacji.Rewolucyjny rozwój technologii informacyjnych i komunikacyjnych,globalizacja, tworzenie się społeczeństwa opartego na wiedzy, wdrażaniemodelu LLL (longlife learning)pozwalają na indywidualne tworzenie zaso-bów wiedzy opartych na corazłatwiejszymdostępie do informacji.Podsumowując ten fragment rozważań, należy dostrzec,żena rolę czasuwolnego, dla poprawy jakościżyciaczłowieka, warto spojrzeć także w kon-tekście jego funkcji, a szczególnie w aspekcie pedagogicznym, który – jakzauważa K. Denek –[…] podkreśla przejawianie własnej inicjatywy i samodzielności w organizowa-niu i spędzaniu czasu wolnego, zgodnie z indywidualnymi potrzebami, zacie-kawieniami, zainteresowaniami, zamiłowaniami, […] edukacja może być trak-towana jako jedna z najbardziej intensywnych form kształtowania czasu (Denek,2006, s. 133–135).Przyjęcie pedagogicznej perspektywy analizy i interpretacji czasu wolnego –jak pisze M. Czerepaniak-Walczak –Media w aspekcie pedagogicznej funkcji czasu wolnego ludzi dorosłych437[…] wynika z jednej strony z prób poszerzenia możliwości wykorzystania tejsferyżyciadla rozwoju osób i społeczeństwa, z drugiej zaś z odkrycia nowychsposobów jego interpretowania oraz nowych dyskursów praktycznych i teore-tycznych. Zadanie to nabiera szczególnej wagi w sytuacji dynamicznego wzro-stu tempażyciaoraz przemian w organizacji czasu współczesnego człowieka(Czerepaniak-Walczak, 2007, s. 318).Poszukując dominant rozwojowych ludzi dorosłych i czynników zacho-dzących przeobrażeń, zarówno indywidualnych, jak i społecznych, należyzauważyć,żewspółcześnie pozycję dominującą w procesie informacyjno--komunikacyjnym zajmują media (w tym neomedia – media interaktywne,cyfrowe). Szczególną rolę odgrywają technologie związane z Internetem(Olszewski, 2010, s. 171–180).Niniejszy artykuł jest efektem zainteresowań badawczych autora odno-szących się do zagadnień pedagogicznych aspektów czasu wolnego ludzidorosłych oraz udziału (neo)mediów w aspekcie zagospodarowania czasuwolnego i rozwoju osobowym. Jest kontynuacją dociekań zaprezentowa-nych między innymi na VII Międzynarodowym Seminarium Naukowo--Dydaktycznym z cyklu „Pedagogika Informacyjna”, organizowanym przezUniwersytet Szczeciński, a także wcześniejszych publikacji autora.Cel, przedmiot badańoraz charakterystyka próby badawczejCelem autorskich badań jest diagnoza dotycząca wykorzystaniaczasu wolnego i jego planowania oraz udziału (neo)mediów w zagospoda-rowaniu czasu wolnego ludzi dorosłych. Z uwagi na ograniczenia niniejsze-go artykułu prezentuję w nim wybrane fragmenty badań, dotyczące głównieroli mediów.Do realizacji celów badawczych autor postawił następujące pytania:1. Jakie formy zagospodarowania czasu wolnego przejawiają ludzie do-rośli wykazujący aktywność na rzecz kształcenia się?2. Jakie media są podstawowymźródłempozyskiwania wiedzy i ile cza-su respondenci poświęcają na korzystanie z mediów?3. W jakim stopniu korzystanie z mediów wpływa na rozwój badanych?4. Jakie nowoczesne narzędzia wykorzystują ankietowani i kto uczy ichkorzystania z (neo)mediów?Dla uzyskania odpowiedzi na powyższe pytania badawcze autor posłu-żyłsię metodą sondażu diagnostycznego, a jako narzędzie wykorzystałkwestionariusz ankiety własnego autorstwa. Badania przeprowadzonow maju 2012 r.438Włodzimierz OlszewskiBadana populacja to studenci i słuchacze studiów niestacjonarnychkształcący się wŁużyckiejWyższej Szkole Humanistycznej im. J.B. SolfywŻarach.Dobór próby był celowo losowy. Celowy, gdyż dotyczył studen-tów i słuchaczy uczelniżarskiej,losowo zaś dobrano grupy studentów.Badana populacja to 135 osób, z czego studenci studiów licencjackich to54 osoby (40%), studiów magisterskich – 45 osób (33%), a słuchacze studiówpodyplomowych – 36 osób (27%).W próbie badawczej większość stanowiły kobiety (69,6%). Analizującrozkład wieku badanej grupy, należy zauważyć,że42% to ludzie w wieku31–40 lat, a 36% osób miało do 30 lat. Ankietowani powyżej 50. rokużyciastanowili 4,5% – rycina 1.Ryc. 1.Struktura badanych według wiekuBiorąc pod uwagę wykształcenie respondentów, 61% stanowiły osobyz wykształceniem wyższym (uczestnicy studiów magisterskich i podyplo-mowych), a 39% to osoby z wykształceniemśrednim(studenci studiów li-cencjackich).Rozkład ankietowanych pod względem miejsca zamieszkania wskazuje,żenajwięcej z nich zamieszkuje w miastach liczących 21–50 tys. mieszkań-ców (30%). Wysoki jest także udział mieszkańców wsi (24%) oraz miast li-czących 5–20 tys. mieszkańców (21%) – rycina 2.W klasyfikacji respondentów z uwagi na miejsce zamieszkania wedługpodziału administracyjnego przeważają mieszkańcy powiatużarskiego(32%) iżagańskiego(27%), stanowiący razem 59% respondentów, co wynikaMedia w aspekcie pedagogicznej funkcji czasu wolnego ludzi dorosłych439Ryc. 2.Struktura badanych według miejsca zamieszkaniaz położenia uczelni. Stosunkowo wysoki był także udział mieszkańców po-wiatów zielonogórskiego i krośnieńskiego (po 15%).Przyjmując za kryterium aktywność zawodową badanej populacji, dajesię zauważyć aż 85-procentowy udział osób w pełni aktywnych zawodowowobec 5-procentowego bezrobotnych czy 5-procentowego pracującychw częściowym wymiarze czasu pracy – rycina 3.Charakteryzując grupę badawczą, należy dostrzec,żestanowili ją ludzieaktywni na rzecz kształcenia, to jest studenci studiów niestacjonarnychjestem zatrudniony/a w …jestem w pełni aktywny/a …4,5%85,0%…jestem na emeryturze lub 0,7%aktualnie jestem bezrobotny/apracowałem/am krótko (do 5 …nigdy nie pracowałem/am0%5,3%3,8%0,7%20% 40% 60% 80% 100%Ryc. 3.Struktura badanych według aktywności zawodowej [ Pobierz całość w formacie PDF ] |