W04

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wykład 4
Nowotworowe i paranowotworowe zmiany skórne
opracował dr Jarosław Popiel
-
Zmiany nowotworowe
-
Zmiany paranowotworowe (rewelatory)
-
Zmiany o podłozu nienowotworowym (np. immunologicznym lub
genetycznym)
Typy guzów nowotworowych
·
Nowotwory skóry klasyfikuje się na trzy grupy: guzy pochodzenia nabłonkowego,
guzy pochodzenia mezenchymalnego (tkanka łączna), guzy pochodzące z
melanocytów.
·
U psów
guzy mezynchymalne
są bardzo powszechne (50%) i ponad połowa z
nich ma charakter
łagodny
; guzy nabłonkowe są również często spotykane (35%)
i tylko 15% z nich ma charakter złośliwy; guzy poch. z melanocytów są bardzo
rzadkie i w przewadze mają charakter łagodny (81%).
·
U kotów guzy
mezenchymalne
(47%) są mniej powszechne niż nabłonkowe;
guzy nabłonkowe są
zazwyczaj (60%) łagodne
, guzy z melanocytów są rzadkie
(1%) i mają charakter łagodny (58%) ale występuje tu wyższe
prawdopodobieństwo pojawienia się guzów o charakterze złośliwym niż u psów.
·
Zmiany guzopodobne zarówno u psów jak i u kotów to 10% przypadków i są
trudne do zdiagnozowania.
Wiek a powstawanie zmian nowotworowych
·
Istnieje znaczne powiązanie pomiędzy wiekiem a występowaniem określonych
guzów nowotworowych. Średnim wiekiem do występowania takich zmian u psów i
kotów jest wiek 10,5 do dla psów i 12 lat dla kotów. Wg Goldschmidta & Shofera
przedstawia się to następująco (patrz tabela) .
Guz
Psy
Koty
Typ
Średni
wiek
(+ SD)
Przedział
wiekowy
Średni
wiek (+
SD)
Przedział
wiekowy
Łagodne
nabłonkowe
9.4 ± 3.1 9-10
10.0 ±
3.7
9-10
Złośliwe
nabłonkowe
10.4 ± 2.8 9-10
11.7 ±
3.6
7-8, 9-13
Łagodne
mezenchymalne
8.5 ± 3.9 <1, 7-8
9.6 ± 3.5 2-3, 6-7,
9-10
Złośliwe
mezenchymalne
10.4 ± 2.8 9-10
9.4 ± 4.4 9-10,
11-12
Wpływ płci
·
Płeć wpływa na powstawanie zmian dotyczących organów rozrodczych ale i tu
spotyka się rozbieżności
·
U psów guzy występują
częściej u suk
(56% suki , 44% psy), występują
przeważnie u samców niesterylizowanych.
1
Wykład 4
·
U kotów guzy są również powszechniejsze u samic (55% kotki, 46% koty) ale
przeważają u samców sterylizowanych. U samic sterylizacja ma mniejszy wpływ
na powstawanie guzów.
Wpływ rasy
·
Pewne rasy psów są predysponowane do wystąpienia nowotworów skóry.
Poniższa tabela zawiera dane opracowane przez Mullera i wsp. 1989
*
i
Gormana, 1990
+
.
Rasy predysponowane Rasy
odporne*
bokser*+
boston terier
terier
szkocki*+
sznaucer+
cocker
spaniel+
bulmastif*+
labrador+
baset*+
wyżeł weimarski
kerry blue terier*
norweski pies na
łosie*
spaniel
angielski
chihuahua
pekińczyk
pomeranian
pudel
Należy zauważyć, że częstotliwość występowania zmian nowotworowych u psów i
kotów w USA i Europie jest różna.
Guzy pochodzenia nabłonkowego
Brodawczaki tła wirusowego
Mało popularne, ok.2,5% wszystkich guzów nowotworowych występujących u psów.
Przyczyna jest
wirus brodawczakowatości psów.
Klinicznie obserwuje się
występowanie tworów o średnicy od kilku milimetrów do kilku centymetrów,
pojedynczych lub mnogich najczęściej występujących na części twarzowej głowy lub
błonie śluzowej jamy ustnej.
Zmiany te obserwujemy u młodych psów, w wieku poniżej 3 lat jako wynik infekcji
wirusowej o okresie inkubacji ok. 30 dni. Bardzo często występuje spontaniczne
wyzdrowienie w ciągu kilku tygodni lub miesięcy
Brodawczaki u starych psów są bardziej powszechne u samców i obejmują również
łapy. Potwierdzono wirusowy charakter choroby. Rzadko występującą odmianą jest
odwrócony brodawczak skórny. Zmiany te wyglądają jak wyniesione mnogie masy na
dolnej powierzchni brzucha zawierające centralny otworek otwierający się na
powierzchnie skóry. Badania nad DNA wirusów wywołujących te dwa rodzaje
brodawczaków stwierdziły występowanie różnic w ich budowie. U kotów rzadko
występującą odmianą brodawczaka jest tzw. brodawka płaska. Ma ona wygląd
blaszkowaty lub grudkowaty. W badaniu histologicznym stwierdza się - brodawkowy
przerost naskórka i brodawczakowatość z koilocytozą. Koilocyty są to dojrzałe
keratynocyty charakteryzujące się przejrzystą lub szarą cytoplazmą i małymi jądrami.
Rak płaskokomórkowy
Rak płaskokomórkowy jest częstym nowotworem u psów (30%) i kotów (25%) .
Występowanie związane jest z ekspozycją na światło słoneczne-ultrafioletowe
(warunki geograficzne). Nowotwór pojawia się u starych psów i kotów (ok. 9 lat).
Rasy psów predysponowane - dalmatyńczyk, angielski bullterrier, bokser, pudle. U
2
Wykład 4
kotów zmiany występują u zwierząt o białej okrywie ciała (całkowicie lub częściowo)
i zlokalizowane są na uszach, nosie, powiekach. Guzy te są zazwyczaj pojedyncze.
Nowotwór ten może mieć charakter wytwórczy lub wrzodziejący. Typ I charakteryzuje
się powstawaniem kalafiorowatych zmian. Obydwa typy mają małe skłonności do
przerzutów, jednak spotyka się doniesienia, że te które ulokowane są na łożysku
pazura mają większe tendencje do przerzutów.
W badaniu histopatologicznym stwierdza się obecność nieregularnych tworów lub
sznurów komórek nabłonkowych migrujących ku dołowi w stronę skóry właściwej.
Mogą one mieć wygląd pereł keratynowych. Jądra komórek nowotworowych są duże
i wyraźne o wysokiej aktywności mitotycznej.
Leczenie
Polega na postępowaniu chirurgicznym, radioterapii. Guzy są oporne na
chemioterapię.
Raki podstawnokomórkowe
Pochodzą z warstwy komórek podstawnych naskórka, są
bardzo popularne u kotów
.
Komórki te nieróżnicują się w kierunku mieszka włosowego lub gruczołu łojowego, co
stwarza problemy w rozpoznaniu. Ale część z nich różnicuje się w obrębie guza co
powodowało przez lata trudności diagnostyczne. Zdefiniowano i sklasyfikowano
pilomatrixoma, tricholemmoma, trichofolliculoma, trichoblastoma, trichoepithelioma,
sebaceous adenoma i epithelioma, dodatkowo umiejscowione nowotwory wywodzące
się z przydatków takie jak gruczolak okołoodbytowy i gruczolak gruczołów tarczkowych
( Meiboma). Opisuje się powyższe jako gruczolaki przydatków włosa zaznaczając, że
wszystkie z tych zmian nowotworowych zachowują ten sam łagodny charakter i dobrze
leczą się chirurgicznie.
Histopatologicznie rak podstawnokomórkowy cechuje się dużym zróżnicowaniem ale
wiele z nich zawiera zwarte zraziki oddzielone przez obfity dojrzały zrąb włóknisty.
Nowotwór ten występuje w postaci cyst, może mieć kształt meduzy, może być ziarnisty
lub występować w formie pojedynczej. Te zmiany nowotworowe mają charakter
łagodny, ale nie leczone powiększają się i dochodzi do owrzodzeń. Nie opisywano
przerzutów. Postępowaniem z wyboru jest zabieg chirurgiczny, albo kriochirurgia po
znieczuleniu miejscowym.
Nowotwory gruczołów łojowych
Grupa nowotworów z której wyodrębnia się 4 podgrupy na podstawie badania
histopatologicznego. Jest powszechna u psów (6 - 35%), rzadko występuje u kotów.
Zmienione gruczoły łojowe są znajdowane w różnych miejscach i mogą wzrastać i
formować guzy. Przykładem tu są zmienione gruczoły łojowe powiek (gruczoły
Meiboma), gruczoły okołoodbytowe oraz gruczoły woszczynowe u kotów. Wszystkie
rodzaje zmian są leczone chirurgicznie.
Nowotwory gruczołów okołoodbytowych
Guz gruczołów okołoodbytowych (hepatoid)
Łagodny rozplem w obrębie gruczołu okołoodbytowego mający charakter
hiperplazji
i
gruczolaka
. Gruczoły okołoodbytowe u psów są gruczołami łojowymi podobnymi,
które zmieniają się pod wpływem hormonów androgennych. Spotyka się je w okolicy
okołoodbytowej, która jest predystynowana do występowania tych guzów. Mogą być
również zlokalizowane w bliższej 1/3 długości ogona w przedniej części okolicy
lędźwiowo-krzyżowej, bocznie do napletka i wzdłuż linii środkowej brzucha.
Wielkość guzów jest różna od kilku milimetrów do 10 cm. Zmiany mogą być mnogie z
tendencją do owrzodzeń i krwawienia Nowotwór ten występuje u zwierząt powyżej 8
3
Wykład 4
roku życia. Proporcja samców do samic jest jak 6 do 1. Predysponowane rasy to:
cocker spaniel, beagle, buldog angielski, samojed, jamnik i owczarek niemiecki.
Histologicznie zmiany mają charakter wydłużonych zrazików z wąską strefą komórek
podstawowych.
Leczeniem z wyboru jest, dająca w 95% powodzenie, sterylizacja. Część autorów
opowiada się za stosowaniem estrogenów przez tydzień lub dwa tygodnie przed
zabiegiem chirurgicznym. Wpływa to na zmniejszenie objętości guza co pomaga w
wykonaniu zabiegu chirurgicznego.
Nowotwory wywodzące się z tkanki łącznej
Włókniak
Włókniaki są nowotworami łagodnymi wywodzącymi się z tkanki łącznej skóry lub
tkanki podskórnej. Występują rzadko, u 2-4% nowotworów skóry psów, mniej często
u kotów. Są one pojedyncze twarde, ograniczone o średnicy 1 - 5 cm (lub większe).
Pokrywający je nabłonek jest pozbawiony włosa z tendencją do owrzodzeń w
przypadku rozprzestrzenionych zmian.
W badaniu histologicznym stwierdza się pogrubienie wiązek kolagenu o
powtarzającym się wzorze, czego nie spotyka się w normalnej skórze właściwej. Fale
kolagenu są szerokie.
Leczenie - zabieg chirurgiczny, rokowanie pozytywne.
Włókniakomięsak
Włókniakomięsaki (fibrosarcoma) są złośliwymi nowotworami wywodzącymi się z
fibroblastów. Nowotwór występuje rzadko u psów (mniej niż 6% nowotworów skóry)
ale u kotów występuje powszechnie stanowiąc 12 - 25%. U psów i kotów guzy te
umieszczone są przeważnie podskórnie. Istnieje związek przyczynowy pomiędzy
wirusem mięsaka kociego (FeSV) i wieloogniskową formą tego nowotworu
stwierdzaną u młodych kotów. Średni wiek występowania to 12 lat u kotów (mniej niż
5 lat dla formy wieloogniskowej) i 10 lat u psów.
Fibrosarcoma jest nowotworem twardym, słabo ograniczonym, mającym charakter
wielozrazikowych mas o średnicy 1 do 15 cm na powierzchni guzów dochodzi do
wyłysień i owrzodzenia. Występują one najczęściej na tułowiu i kończynach. Są to
guzy o niskim stopniu zjadliwości ale mimo to często dochodzi do nawrotów po
zabiegu chirurgicznym.
Bostock (1980) przytacza przykłady nawrotów u psów w 40% przypadków i
występowanie przerzutów w 10%. Nowotwory z indeksem mitotycznym powyżej 9
mają znacznie większą tendencję do nawrotów i rozprzestrzeniania się. Indeks
mitotyczny jest określany jako całkowita liczba figur mitotycznych występujących w
10 polach widzenia mikroskopu. U kotów nawroty występują w 70 % zaś przerzuty w
11-14%.
Łatwość zabiegu chirurgicznego z dużym marginesem wokół zmian jest
najważniejszym czynnikiem określającym zdolność do nawrotów i przerzutów.
Naczyniak i naczyniakomięsak
Naczyniaki
są łagodnymi nowotworami wywodzącymi się z śródbłonka naczyń
krwionośnych. Występują powszechnie u psów i rzadko u kotów. Większość z nich
umiejscawia się podskórnie, chociaż spotyka się umiejscowienie śródskórne. Guzy,
które występują u starszych psów i kotów są zazwyczaj pojedyncze dobrze
ograniczone, mające kształt jajowaty lub dyskoidalny o średnicy 0,5-4 cm. Mają kolor
czerwony lub czerwono-czarny, z tendencją do owrzodzeń, wyłysień, krwawienia.
W badaniu histologicznym stwierdza się rozplem w przestrzeniach wypełnionych
krwią. Występowanie jam lub kapilar w zależności od wielkości przestrzeni, które
4
Wykład 4
wyścielone są pojedynczymi warstwami dobrze zróżnicowanych komórek
śródbłonka.
Postępowanie lecznicze - chirurgia, kriochirurgia, elektrochirurgia.
Tłuszczaki
Tłuszczaki są nowotworami występującymi u starszych psów i kotów wywodzącymi
się z podskórnej warstwy komórek tłuszczowych. U psów występują one
powszechnie, u kotów rzadko. Tłuszczaki są pojedyncze lub mnogie, dobrze
ograniczone, mają kształt jajowatych lub dyskowatych tworów o miękkiej zawartości.
Większość z nich jest zlokalizowanych podskórnie a tylko 10% znajduje się w skórze.
Forma skórna jest mniejsza niż 2 cm zaś formy podskórne mogą być bardzo duże,
Miejscem występowania jest tułów lub kończyny.
W badaniu histologicznym stwierdza się wyraźne pokłady komórek tłuszczowych.
Guz jest dobrze ograniczony bez zawartości dużych naczyń krwionośnych lub pni
nerwowych, co pomaga zróżnicować go od normalnej tkanki tłuszczowej.
Nowotwory komórek okrągłych
Histiocytoma
Bardzo powszechny nowotwór złośliwym u psów, mniej powszechny u kotów.
Występuje u psów starszych w wieku powyżej 2 lat (więcej niż 50% przypadków).
Zmiany nowotworowe mają kształt pojedynczych ograniczonych wyniesionych
śródskórnych guzów często barwy czerwonej, z tendencją do owrzodzeń
zlokalizowanych w warstwie skóry właściwej. Charakteryzują się szybkim wzrostem i
zauważa się je gdy mają już mniej niż 2 cm średnicy ale mogą osiągać nawet 4 cm.
Wyrastają z histiocytów i występują na głowie, szczególnie małżowinie usznej,
kończynach i tułowiu.
Histologicznie obserwujemy warstwy komórek histiocytarnych, wielokształtnych
wykazujących wysoki indeks mitotyczny, naciekających skórę właściwą i warstwę
podskórną W czasie fazy regresji nowotworu obserwuje się martwicę i naciek
limfocytarny. Guzy zazwyczaj zanikają spontanicznie po 3 miesiącach. Zaleca się
wykonanie zabiegu chirurgicznego lub zastosowania kriochirurgii lub elektrochirurgii.
W niektórych przypadkach dochodzi do odnowy nowotworu w miejscu wycięcia.
Nowotwory komórek tucznych u psów
Nowotwory te są bardzo powszechne (do 20% wszystkich nowotworów skórnych)
mają charakter złośliwy. Pojawiają się w każdym miejscu ciała zajmując tkankę
podskórną i skórę podskórną. Pojawiają się te nowotwory w okolicach krocza,
dystalnych odcinkach kończyn i napletka. Mają one charakter guzków z wyłysieniami
zaczerwienionych i z obrzękiem o średnicy od kilku milimetrów do kilki centymetrów.
Średni wiek występowania to ok. 8 lat ale zdarza się, że występują one u zwierząt
młodszych. Stwierdzono predyspozycje rasowe u bokserów, terierów bostońskich,
foksterierów, buldogów angielskich, jamników, labradorów i wyżłów weimarskich.
Wprowadzono klasyfikację tych guzów w zależności od objawów klinicznych i zmian
histopatologicznych.
Histopatologicznie wyróżnia się trzy stopnie powstawania zmian:
1.
dobrze zróżnicowane komórki z jednolitym jądrem, połączone w węzły
2.
komórki z dużym, bardziej zróżnicowanym jądrem
3.
komórki z mało zróżnicowanym jądrem
Ta klasyfikacja ma znaczenie praktyczne i jest używana do postawienia rokowania.
Około 10% pacjentów ze zmianami 1 stopnia, 45% pacjentów ze zmianami 2 stopnia
i 85% pacjentów ze zmianami 3 stopnia umiera z powodu przerzutów lub nawrotów,
które nie można poddać operacji.
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

diabelki.xlx.pl