W 12, Biofarmacja
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wykþad 12 z biofarmacji 13,XI Preparaty krwi Od 1901 roku znamy trzy rodzaje aglutynin. Metody konserwacji krwi. Celem konserwowania krwi jest jej utrzymanie w stanie pþynnym i wytworzenie warunkw pozwalajĢcych na jej przechowywanie przez dþugi okres czasu. Zadaniem pþynw konserwujĢcych jest zachowanie fizjologicznych funkcji krwinek i biochemicznych wþaĻciwoĻci osocza. Do konserwacji krwi sĢ szeroko stosowane cytryniany. WiĢŇĢ one wolne jony wapnia, dziħki czemu zapobiegajĢ krzepniħciu krwi. Stosowane sĢ 5,5-wodny cytrynian trjsodowy; 5-wodny cytrynian trjsodowy; 1-wodny cytrynian dwusodowy. W polskiej sþuŇbie krwi obowiĢzuje Ļrodek konserwujĢcy ACD wedþug formuþy A i B. Skþad: - Cytrynian trjsodowy wedþug formuþy A-12g; wedþug formuþy B-13,2g - Kwas cytrynowy wedþug formuþy A-8g; wedþug formuþy B-4,8g - Glukoza jednowodna wedþug formuþy A-24,5g; wedþug formuþy B-14,7g - Woda apirogenna ad 1000,0 Do konserwowania krwi przez wiĢzanie jonw wapnia uŇywane teŇ sĢ substancje: - EDTA - ņywice jonowymienne - Fosforany - Mieszaniny fosforanw i cytrynianw Do konserwowania krwi sĢ teŇ stosowane substancje zapewniajĢce krwi optymalne warunki fizykochemiczne i dostarczajĢce energii ukþadom enzymatycznym krwinek. Do tych substancji naleŇĢ: - Glukoza - Puryny ( inozyna, adenozyna, adenina ) - 2-hydroksy aceton - Persantyna - Kwas askorbowy - Bþħkit metylenowy - Hormony sterydowe - Heparyna Konserwowanie krwi w niskich temperaturach wymaga dodatkowych substancji ochronnych. Substancje te dzielimy na przenikajĢce i nie przenikajĢce PrzenikajĢce: - Glicerol od 1,5 do 4,3 mol/litr - Dimetylosulfotlenek 0,5-3 mol/litr - Cukrowce: • Glukoza • Laktoza • Sacharoza Nie przenikajĢce: - Dekstran 15-20 % c.czĢst. 40000-500000 - PVP (poliwinylopirolidon) c.czĢst 25000-40000 dodawany 7-13% do erytrocytw - Albuminy Do konserwowania krwinek stosowane sĢ takŇe - Hydroksyetylenowane i hydroksypropyrelowane skrobie o c.czĢst. 450000 w stħŇeniu 12-14% Do konserwowania krwinek stosuje siħ zakresy niskich temperatur: 37 • -80 0 C • -196 0 C (ciekþy azot lub pary azotu Î150 0 C) Zasady nowoczesnego leczenia krwiĢ i jej preparatami: - Maþe stosowanie krwi peþnej - Uzupeþnianie brakujĢcych elementw krwi ( pþytek, krwinek, biaþka osocza) Przetaczanie krwi moŇe wywoþaę: - Procesy immunologiczne - Przenoszenie chorb zakaŅnych - Powikþania septyczne - Odczyny alergiczne - Zatory - Zatrucie cytrynianami Wskazania do leczenia krwiĢ i jej pochodnymi: - Odtwarzanie i utrzymywanie prawidþowej objħtoĻci krwi krĢŇĢcej w celu zapobiegania wystĢpieniu wstrzĢsw - Uzupeþnienie niektrych komrek lub osoczowych skþadnikw krwi w stanach niedoboru - W zatruciach u dorosþych - Konflikty serologiczne u noworodkw Preparaty komrkowe i ich zastosowanie 1. ĺwieŇa krew. Krew konserwowana, ktrej czas przechowywania jest mniejszy niŇ 12 godzin. W czasie konserwowania krwi nastħpuje inaktywacja niektrych czynnikw krzepniħcia np. cz. VII, ktrego aktywnoĻę po 24 godz. spada o 20%. Pþytki krwi- ich ŇywotnoĻę ulega upoĻledzeniu po 24 godzinach. Wskazaniem do przetoczenia krwi ĻwieŇej sĢ stany chorobowe wymagajĢce podania duŇej objħtoĻci krwi; wymienne transfuzje w konflikcie serologicznym matczyno- pþodowym; w masywnych przetoczeniach krwi ( masywne- to podanie jednorazowe objħtoĻci wiħkszej niŇ 2,5 litra ). 2. Krew peþna. Wskazanie do przetaczania: - Nagþa utrata ponad 30% objħtoĻci krwi krĢŇĢcej- upoĻledzenie przenoszenia tlenu w ustroju - W celu wyrwnania nastħpstw krwotoku przetaczamy 3 000 ml-10 000 ml - Taka duŇa objħtoĻę przechowywanej dþugi czas krwi- czħsta przyczyna objaww ubocznych Do niektrych skutkw masywnych przetoczeı zaliczamy: - ZþĢ tolerancjħ na cytrynian sodu w osoczu - Niska temperatura przetaczanej krwi - Niskie pH krwi konserwowanej gþwnie w trzecim tygodniu jej przechowywania - Hiperkaliemia - Mikroembolizacjħ pþytkowo- leukocytarnĢ- tworzenie agregatw z leukocytw i wþknika, ktre nie sĢ zatrzymywane przez stosowane filtry do przetaczania krwi i mogĢ spowodowaę mikroembolizacjħ naczyı wþosowatych pþuc biorcy - Wzrost powinowactwa hemoglobiny do tlenu w krwi starej i utrudnione przenoszenie do tkanek- do przetaczania wiħkszej objħtoĻci krwi trzeba stosowaę krew ĻwieŇĢ wzglħdnie koncentraty erytrocytarne i ĻwieŇo mroŇone osocze Termin waŇnoĻci krwi konserwowanej w pþynie ACD wynosi 21 dni. 38 3. Masy erytrocytarne ( ME ) przygotowuje siħ: -po swobodnej sedymentacji i wirowaniu pobranej krwi konserwowanej. Leukocyty i pþytki krwi ukþadajĢ siħ w warstwie osocza nad masĢ erytrocytarnĢ. Przetoczenie 250 ml ME osobie 70 kg powoduje wzrost stħŇenia hemoglobiny o ok. 2 g / 100 ml, a wskaŅnika hematokrytowego o okoþo 0,03 g / litr. Koncentrat erytrocytarny zawierza prawie wszystkie wþaĻciwoĻci krwi peþnej. Czas przechowywania 21 dni. W niedokrwistoĻciach przetaczanie MR ma przewagħ nad krwiĢ peþnĢ, gdyŇ w rwnej objħtoĻci przetaczamy wiħcej erytrocytw i unika siħ dodatkowego obciĢŇenia chorego substancjami zawartymi w osoczu: Na + ;K + ; sole amonowe, biaþka i ewentualne przeciwciaþa dawcy. 4. Masa erytrocytarnĢ pozbawiona warstwy leukocytw i pþytek tzw. plastronu ( MEPP ) W masie swobodnej sedymentowanych krwinek czerwonych lub po ich odwirowaniu nad erytrocytami zagħszczajĢ siħ leukocyty i krwinki pþytkowe. Wytwarza siħ widoczna warstwa o gruboĻci ok. 1 cm.- to tak zwany plastron. W kaŇdym przypadku przetaczania ME naleŇy przed podaniem usunĢę plastron, bo leukocyty i pþytki zawierajĢ antygeny tkankowe, ktrych niezgodnoĻę z ukþadem antygenu biorcy moŇe powodowaę immunizacjħ chorego. 5. Masa erytrocytarna pþytkowa. Jej przygotowanie polega na kilkakrotnym pþukaniu għstych erytrocytw roztworem fizjologicznym Na Cl. Uzyskujemy ME o zmniejszonej liczbie leukocytw i pþytek krwi. Usuwa siħ teŇ resztki osocza i niektrych jonw oraz szkodliwe produkty poĻredniej przemiany materii powstajĢce podczas przechowywania krwi. Krwinki czerwone pþukane przetacza siħ wielokrotnym biorcom, potencjalnym kandydatom do przeszczepu narzĢdw i chorym z niebezpieczeıstwem wytworzenia przeciwciaþ skierowanym przeciwko leukocytom i krwinkom pþytkowym. Zamiast wielokrotnego pþukania wprowadza siħ filtry majĢce wþaĻciwoĻci zatrzymywania leukocytw i krwinek pþytkowych, przez ktre przechodzĢ erytrocyty. Filtry te zatrzymujĢ teŇ agregaty tworzĢce siħ ze zþogw wþknika i trombocytw. Krwinki czerwone pþukane lub sĢczone powinny byę przetoczone w ciĢgu kilku godzin. 6. Masa pþytkowa ( MP ) Otrzymywanie:Metoda dwukrotnego wirowania wykorzystujĢca rŇnicħ ciħŇaru wþaĻciwego skþadnikw morfotycznych krwi. Zastosowanie tej metody pozwala na otrzymywanie ok. 70% trombocytw ze ĻwieŇej krwi. Druga metoda otrzymywania- trombofereza: stosowanie separatorw z ciĢgþym przepþywem. Wskazaniem do przetaczania MP sĢ ciħŇkie krwotoki, skazy krwotoczne wywoþane maþopþytkowoĻciĢ lub zmianami jakoĻciowymi pþytek. 7. Koncentraty leukocytarne ( KL ) W przeciwieıstwie w przeciwieıstwie do innych elementw komrkowych krwi liczba granulocytw we krwi obwodowej jest niska i czas przeŇycia wynosi kilkanaĻcie godzin. KL moŇna przygotowywaę stosujĢc 5 metod: 1. Metoda przyspieszonej sedymentacji- krew pobieramy do pþynu z dekstranem (przyspieszona sedymentacja erytrocytw). Bogato leukocytarne osocze wiruje siħ a po opadniħciu leukocytw oddziela siħ nadmiar plazmy od osadu komrkowego. 2.i 3. Izolowanie w separatorach komrkowych z kaskadowym przerywanym przepþywem oraz izolowanie granulocytw w separatorach z ciĢgþym przepþywem. Krew od dawcy pobieramy z Ňyþy jednej rħki w sposb wymuszony i wiruje siħ z okreĻlonĢ prħdkoĻciĢ w aparacie gdzie dochodzi do rozdziaþu krwi na frakcje. Frakcje leukocytw zbiera siħ do pojemnika a pozostaþĢ krew przetacza dawcy. 4. Leukofereza filtracyjna. Zabieg polegajĢcy na przepuszczaniu pobranej krwi przez filtry majĢce wþasnoĻci odwracalnej adhezji leukocytw 5. PoþĢczenie separacji z ciĢgþym przepþywem z technikĢ odwracalnej adhezji. 39 Preparaty osoczowe i ich zastosowanie Wytwarzane preparaty osoczowe zawierajĢ aktywne biologicznie biaþka o duŇym stopniu zagħszczenia w stosunku do wyjĻciowego osocza. Posiadanie czystych i stħŇonych biaþek osocza gþwnie liofilizowanych ma takĢ zaletħ, Ňe sĢ one trwaþe w temp. Pokojowej i þatwe do transportu. Z osocza moŇemy uzyskaę dla potrzeb leczniczych 5 preparatw: 1. Albuminy 2. Globuliny przeciw hemofilowe 3. Fibrynogen 4. Koncentraty czynnikw zespoþu protrombiny 5. -globuliny Wyodrħbnione z osocza aktywne biologicznie biaþka mogĢ mieę zbadanĢ aktywnoĻę pirogennoĻę i jaþowoĻę. WadĢ tych preparatw moŇe byę ryzyko przeniesienia WZW i moŇliwoĻę denaturacji biaþek podczas frakcjonowania. Albuminy. SĢ jedynym biaþkiem prostym we krwi zbudowanym tylko z aminokwasw. GþwnĢ ich cechĢ jest zdolnoĻę wiĢzania wody. Przyjmuje siħ, Ňe albuminy wiĢŇĢ 75% pþynu obecnego w krĢŇeniu. Przetoczenie 1g albumin daje efekt odpowiadajĢcy podaniu 20ml osocza. Albuminy wykazujĢ silne powinowactwo do anionw wiĢŇĢ metale, barwniki Ňþciowe, niektre leki. Kliniczne zastosowanie albumin: - Utrzymanie prawidþowej objħtoĻci osocza np.: we wstrzĢsie spowodowanym urazem - Zapobieganie ucieczki pþynw z þoŇyska naczyniowego - W oparzeniach gdzie dochodzi do utraty koloidw z powierzchni rany - Choroba hemolityczna noworodkw- wiĢzanie bilirubiny - CiħŇkie przewlekþe hipoalbuminemie o rŇnej etiopatogenezie. Fibrynogen. StħŇenie fibrynogenu we krwi ĻwieŇej: 2-5 mg / ml. Oglnie dostħpne preparaty zawierajĢ 70% biaþka. Jest on przygotowany w postaci zliofilizowanej i moŇe byę przechowywany w temp. pokojowej. Wskazaniem do przetaczania fibrynogenu sĢ: - Zabiegi chirurgiczne na gruczole krokowym i tkance pþucnej. - W krĢŇeniu pozaustrojowym ńrdþo fibrynogenu to teŇ suche osocze- 1litr suchego osocza zawiera 2-3g fibrynogenu. SpoĻrd wszystkich preparatw krwiopochodnych przetaczanie fibrynogenu to najwiħksze ryzyko zakaŇenia wirusem WZW. Pisaþa Ola. 40 [ Pobierz całość w formacie PDF ] |