W 9, Biofarmacja
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wykþad nr 9 z biofarmacji: (CiĢg dalszy wykþadu o TTS-ach) Zastosowanie TTS-w w lecznictwie : • Podanie leku za pomocĢ TTS-w stanowi alternatywnĢ drogħ bezinwazyjnego podania lekw o dziaþaniu oglnym. • Jest to najkorzystniejsza droga podania dla lekw o krtkim T 1/2 , gdyŇ pomijany jest efekt pierwszego przejĻcia. • TTS-y sĢ korzystne, gdy nie jest wymagane w terapii wysokie stħŇenie, a wiħkszy nacisk kþadzie siħ na staþy poziom leku (np.: p/astmatyczne, p/nadciĻnieniowe, hormony itd.). • SzybkoĻę dozowania leku jest kontrolowana, we krwi nie pojawia siħ wysokie C max , minimalizowane sĢ wiħc dziaþania niepoŇĢdane. • Uzyskuje siħ dþugotrwaþe dziaþanie, nawet do kilku dni, bez potrzeby wymiany dozownika. • MoŇliwoĻę þatwego i szybkiego przerwania dostarczania leku, o ile lek ten nie kumuluje siħ w naskrku, jak np.: hydrokortyzon. • TTS-y sĢ przywidziane do dþugotrwaþego stosowania w chorobach przewlekþych. • Dawka leku uwalniana z nowego plastra (wstħpujĢca) pokrywa siħ z zstħpujĢcĢ poprzedniego plastra, wiħc poziom leku jest staþy. • Porwnanie poziomu propranololu we krwi szczurw po podaniu rŇnymi drogami: i.v. per os TTS in vitro per os TTS szybkie C terapeutica opŅnienie C terapeutica duŇe opŅnienie C terapeutica wysokie C max wysokie C max maþy pik C max Jak widaę TTS nie daje natychmiastowego dziaþania, naleŇy wiħc podaę dawkħ inicjujĢcĢ, np.:doustnie. Dawkħ leku podanego w TTS-ie utrzymuje siħ znajĢc iloĻę leku w stosunku do powierzchni preparatu; inaczej mwiĢc znana jest wielkoĻę dawki na jednostkħ powierzchni. Np.: Klonidyna: nazwa preparatu stħŇenie powierzchnia nasĢczenie czas dziaþania Catapres 1 2,5 [mg] 3,5 [cm 2 ] 0,0001 [Ⱥg/cm 2 h] 168 [h] Catapres 2 5 [mg] 7 [cm 2 ] 0,0001 [Ⱥg/cm 2 h] 168 [h] Catapres 3 7,5 [mg] 10 [cm 2 ] 0,0001 [Ⱥg/cm 2 h] 168 [h] 28 Aspekty biofarmaceutyczne podania donosowego = podnia transnasalnego, bo chodzi o dziaþanie oglnoustrojowe leku, a nie o miejscowe!!! Nos zbudowany jest z czħĻci wewnħtrznej Î niewidocznej, oraz z zewnħtrznej, nadajĢcej twarzy charakterystyczny wyglĢd. W nosie wewnħtrznym do Ļwiatþa jam nosowych wyrastajĢ trzy maþŇowiny nosowe: dolna, Ļrodkowa i grna, miħdzy ktrymi znajdujĢ siħ przegrody nosowe. Obie komory nosa þĢczĢ siħ jamĢ nosowo Î gardþowĢ. Bþona Ļluzowa pokryta jest nabþonkiem cylindrycznym wielowarstwowym (tzw. migawkowym). Ruch migawek jest skierowany ku nozdrzom tylnym. W grnej czħĻci jamy nosowej znajduje siħ czħĻę wħchowa, a pozostaþa czħĻę nosa stanowi czħĻę ukþadu oddechowego, w ktrym znajdujĢ siħ gruczoþy pħcherzykowe mieszane. Unaczynienie jamy nosowej pochodzi od tħtnicy klinowej podniebiennej, a krew Ňylna odpþywa z nosa do Ňyþy ocznej dolnej i grnej. Ukþad Ňyþ w obrħbie maþŇowin nosa jest bogato rozgaþħziony i tworzy liczne przestrzenie jamiste rozmieszczone w trzech maþŇowinach. Przestrzenie te skþadajĢ siħ z sieci naczyı Ňylnych, czħĻciowo leŇĢcych powierzchownie, a czħĻciowo w gþħbi Ļluzwki. ĺciany Ňyþ sĢ umiħĻnione i zawierajĢ wiele wþkien sprħŇystych. Ukþad Ňyþ reaguje na bodŅce mechaniczne, cieplne i psychiczne. Wypeþnienie naczyı Ňylnych wystħpuje po pobudzeniu splotu podniebienno Î klinowego (waŇne!!!). Bþona naczyniowa jest cienka i stanowi przedþuŇenie bþony Ļluzowej nosa. Zbudowana jest ona z 3 warstw: 1. pħcherzykowej Î utworzonej z tkanki þĢcznej wþknistej, pokrytej nabþonkiem cylindrycznym migawkowym 2. Ļrodkowej Î zaopatrzonej w gruczoþy Ļluzowe 3. bezgruczoþowej Î zbudowane z tkanki þĢcznej Nos wewnħtrzny stanowi wstħpny odcinek drg oddechowych, kieruje gþwny prĢd powietrza do nozdrzy tylnych. Powietrze ogrzewa siħ, zostaje nawilŇone i oczyszczone przez nabþonek migawkowy oraz dziħki splotom Ňylnym, jak rwnieŇ dziħki þzom spþywajĢcym kanaþem þzowym z oka do nosa. Gþwna rolħ oczyszczajĢcĢ peþni Ļluz oraz ciĢgþy ruch migawek, przesuwajĢcy wydzielinħ w kierunku gardþa. Fizjologiczne pH Ļluzu wynosi okoþo 5,3-5,5 a w stanach zapalnych staje siħ obojħtne, a nawet alkaliczne. Dochodzi do rozszerzenia naczyı i ich zwiħkszonej przepuszczalnoĻci. pojawia siħ duŇo wydzieliny: surowiczej, Ļluzowo-surowiczo-ropnej oraz ropnej. Z bþony Ļluzowej wchþaniajĢ siħ substancje lecznicze rozpuszczalne w wodzie i lipidach. SzybkoĻę wchþaniania zaleŇy od wielkoĻci czĢsteczki, a stany zapalne utrudniajĢ wchþanianie substancji leczniczej. Zobacz schemat budowy nosa z ksiĢŇki. DuŇe znaczenie na utrzymanie lekw ma nabþonek migawkowy. Do nosa podaje siħ gþwnie zawiesiny i roztwory, rzadziej emulsje i roztwory olejowe. Do dziaþania oglnego stosuje siħ teŇ leki na zasadzie wziewnej. Nabþonek jest wraŇliwy na podane leki, ruch migawek moŇe zostaę zahamowany. Np.: juŇ 4%roztwory NaCl, a Ļluz przestaje byę produkowany caþkowicie juŇ przy uŇyciu nieizotonizowanych roztworw 0,2% NaCl. Ruch nabþonka hamuje tez parafina ciekþa, gþwnie na zasadzie mechanicznej, zaĻ leki typu Fentanyl, Morfina Î mogĢ poraŇaę nabþonek. Bþona Ļluzowa nosa jest wykorzystywana do podania oglnego leku, najlepiej jednak w formie aerozolu lub w postaci rozpylonej. CzĢstki leku adsorbujĢ siħ na rozwiniħtej powierzchni bþony Ļluzowej ulegajĢc rozpuszczeniu i wchþoniħciu przez bogatĢ siħę ŇylnĢ tego narzĢdu. Droga donosowa jest alternatywnĢ drogĢ bezinwazyjnĢ: lek omija wĢtrobħ, a stħŇenie osiĢga po stosunkowo krtkim czasie. Zalety podania donosowego: 1. Szybkie dziaþanie leku 2. Krtkotrwaþa ekspozycja na lek (poniewaŇ dziaþa nabþonek migawkowy i usuwa lek). Istotny wpþyw ma stan bþony Ļluzowej (czynniki zapalne i psychiczne) wpþywajĢc istotnie na zburzenia wchþaniania, bo lek jest wydalany z wydzielinĢ surowiczĢ. 29 Ta droga podania cieszy siħ sporym zainteresowaniem badaczy. Stwierdzono, Ňe gdy lek poda siħ z glikocholanem sodu (promotor wchþaniania), wwczas podanie donosowe jest dla wielu lekw rwnorzħdne z podaniem in vitro. Na tej drodze mogĢ siħ wchþonĢę nawet leki o duŇej masie czĢsteczkowej, a niewchþanialne w przewodu pokarmowego, np.: tubokuraryna albo glibenclamidu. Poziom glukozy we krwi po donosowym podaniu glibenclamidu jest niŇszy, niŇ po podaniu doustnym. Dla niektrych lekw ta droga podania jest korzystniejsza niŇ per os, co jest waŇne w przypadku gwaþtownego podniesienia cukru w cukrzycy typu II, bo to podanie daje szybki efekt. Prowadzi siħ teŇ prby zastosowania podania transnasalnego dla hormonw peptydowych przysadki i trzustki, bo podane per os sĢ trawione w przewodzie pokarmowym, a z wzglħdu na krtki czas pþtrwania, ich stosowanie doŇylne jest niewygodne. PrzeszkodĢ jest zmiennoĻę warunkw panujĢcych na Ļluzwce pod wpþywem czynnikw zewnħtrznych i psychicznych. Wykorzystanie cyklodekstryn w lecznictwie Cyklodekstryny sĢ to polisacharydy o budowie cyklicznej, zþoŇone z kilku czĢstek glukozy. WyrŇnia siħ trzy rodzaje cyklodekstryn zwane kolejno: cyklodekstryny ŋ, cyklodekstryny Ȳ oraz cyklodekstryny ȳ. W Ļrodku pierĻcienia pozostaje wolne przestrzeı. Grupy ÎOH sĢ skierowane na zewnĢtrz, a wnħtrze jest lipofilowe, stĢd pomysþ do wykorzystania ich do tworzenia kompleksw z substancjĢ leczniczĢ, przez zamkniħcie leku w przestrzeni wewnħtrznej cyklodekstryny. Proces ten zwany jest kapsuþkowaniem, intrakapsulacjĢ lub enkapsulacjĢ. W zaleŇnoĻci od iloĻci czĢstek glukozy mamy zrŇnicowanĢ objħtoĻę przestrzeni wewnħtrznej. Cyklodekstryny w kompleksie zwane sĢ ágospodarzemÑ, a substancja lecznicza ágoĻciemÑ Caþy kompleks = gospodarz + goĻę. Tworzenie kompleksu polega na kapsuþkowaniu do wnħtrza przestrzeni cyklodekstryn i moŇna to uzyskaę przez kapsuþkowanie substancji leczniczej o odpowiedniej budowie przestrzennej, mieszczĢcej siħ wewnĢtrz gospodarza. Obok schematycznie przedstawiona cyklodekstryna, gdzie jako áOÑ znajduje siħ czĢsteczka glukozy. Otrzymywanie cyklodekstryn: O O O O ( O O ) n substancja lecznicza substancja lecznicza 30 [ Pobierz całość w formacie PDF ] |