W 1, Biofarmacja
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Wykþad 1 z biofarmacji (prof.Kubis) 2001-10-03 1 - Podanie doustne Podanie doustne: dawniej rozumiano jako wyþĢcznie poþkniħcie jakiegoĻ leku, obecnie takŇe podanie podjħzykowe, podpoliczkowe. RozrŇnia siħ termin ápoþykanieÑ zamiast oglnikowego ádoustnieÑ. Cel jest ten sam: uzyskanie dziaþania oglnego jakiegoĻ leku na organizm (oglne Ç dziaþanie leku po jego wchþoniħciu do krwiobiegu z rŇnych form podania, np. implantacji, inhalacji, przez bþony Ļluzowe odbytu, co odrŇnia od dziaþania miejscowego, kiedy to lek nie wchþania siħ wcale, lub tylko minimalnie, np. tabletki do ssania, leki dopochwowe, niektre leki doodbytnicze (czyli ĻciĢgajĢce). W wypadku dziaþania miejscowego dawki moŇna zaniedbywaę. Substancje lecznicza w kaŇdym podaniu ulega wchþoniħciu tylko z roztworu rzeczywistego, wyrŇnia siħ wiħc kolejne etapy: 1) uwalnianie leku z podanej dawki, jest to tzw. dostħpnoĻę farmaceutyczna. Lek nigdy nie wchþonie siħ caþy, tylko wchþonie siħ uþamek dawki. 2) dostħpnoĻę biologiczna Î jest to uþamek dawki dostħpny dla organizmu. W przypadku 100% wchþoniħcia leku (podanie doŇylne) uþamek dawki =1 C C max TSL STL{ T 0 T 1 T 2 T max T 3 T Opis wykresu: T 0 Î T 1 = czas opŅnienia dziaþania leku (rozpad leku + rozpuszczenie do r-ru rzeczywistego) T 2 Î T 3 = TDL = terapeutyczny czas dziaþania, czyli czas po ktrym wystĢpiĢ efekty terapeutyczne C max = stħŇenie maksymalne leku, wystħpuje po czasie T max T max = czas, po jakim steŇenie leku we krwi/osoczu osiĢgnie wartoĻę C max STL = stħŇenie terapeutyczne leku Î stħŇenie, w ktrym lek ma optimum dziaþania TSL = toksyczne stħŇenie leku AUC =Area Under the Curve = pole pod krzywĢ 1 AUC Î pole pod krzywĢ jest wprost proporcjonalna do wchþoniħtej dawki, czyli dostħpnoĻci biologicznej. MoŇna wiħc wyznaczyę eksperymentalnie dostħpnoĻę biologicznĢ! Wszystkie procesy jednostkowe przebiegajĢce w organiŅmie sĢ procesami pierwszego rzħdu (w tym wchþanianie). Nawet jeĻli mwi siħ o procesach zerowego rzħdu, to i tak jest to proces pseudozerowego rzħdu. Poziom leku we krwi zaleŇy od • K l (staþej uwalniania)=liberation • K e ( staþej eliminacji leku niezmienionego) • K el (staþej globalnej eliminacji leku) • K a (staþej absorbcji, czyli wchþaniania) Od momentu wchþoniħcia pierwszej dawki leku zaczyna siħ juŇ jego eliminacja. Procesy wchþaniania i eliminacji biegnĢ zawsze rwnolegle, ale z rŇnym natħŇeniem. PoczĢtkowo Ka > Kel w Tmax Ka = Kel ostatecznie Ka < Kel Eliminacja leku to suma wydalania leku niezmienionego (Kl) i metabolizmu (Km) leku: K el = K m +K e 2 - Podanie alternatywne -iniekcje -doŇylnie, domiħĻniowo, donarzĢdowo, dotkankowo -wchþanianie przez bþony Ļluzowe jamy ustnej, pþuc -transdermalne -przez skrħ -doodbytniczo Aby lek podaę doŇylnie, musi byę to roztwr rzeczywisty! Wystħpuje tutaj czas T 0 , ale jest on krtki, bo dotyczy 2 minut, ktrych potrzebuje kraew na obieg organizmu. W podani i.v. wchþanialnoĻę wynosi 100%, wiħc w pŅniejszych wzorach uþamek wchþoniħtej dawki = jednoĻci. W innych podaniach uþamek < 1. C C C T T T podanie donaczyniowe podanie domiħĻniowe podanie podjħzykowe, wziewne lub doodbytnicze Efekt pierwszego przejĻcia Î (nie pomyl z bioaktywacjĢ proleku) - zuboŇenie wchþoniħtej dawki po jej przejĻciu przez wĢtrobħ. Po doustnym podaniu leku (tj. po poþkniħciu) caþa iloĻę leku trafia przez Ňyþħ wrotna do wĢtroby. W alternatywnych drogach podania lek trafia do 2 wĢtroby tylko z krwiĢ, ktra jĢ odŇywia, unika siħ wiħc efektu pierwszego przejĻcia, ale niezaleŇnie od drogi podania i tak nie caþy lek zostanie zmetabolizowany w wĢtrobie, bo procesy tam przebiegajĢce sĢ pierwszego rzħdu. Drogi alternatywne odciĢŇajĢ wiħc wĢtrobħ oraz majĢ lepszy profil dawkowania, moŇna uŇyę mniejszych dawek. Schemat ustroju ludzkiego: gþowa i grne czħĻci ciaþa pþuca Pp Lp Pk Lk WĢtroba P. pokarmowy nerki i dolne czħĻci ciaþa Proces 0 rzħdu: Proces przebiega ze staþĢ szybkoĻciĢ, niezaleŇnie od stħŇenia poczĢtkowego. Proces kinetyczny dotyczy zmian stħŇenia, czyli szybkoĻci tego procesu, w wyniku ktrego wystħpuje ubytek substratw, wyraŇony w postaci stħŇenia, a nie iloĻci. Dla zerowego rzħdu: czas stħŇenie ubytek [g] pozostaþoĻę po ubytku To Co, czyli 100% 10 90 T1 90 10 80 T2 80 10 70 C 100% W momencie wysycenia enzymw wĢtroby mamy do czynienia z procesem zerowego rzħdu. V nie zaleŇy od Co, bo w tym samym odstħpie czasu przereagujĢ te same iloĻci substratw (patrz tabelka powyŇej) T 3 [ Pobierz całość w formacie PDF ] |