W 8, Biofarmacja
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
WYKLAD 8 30.11.2001 Preparaty transdermalne c.d. Zrogowaciaþy naskrek pod wzglħdem fizjologicznym chroni organizm przed przenikaniem obcych substancji, zapobiega utracie wody i innych waŇnych substancji. Generalnie jest bardzo trudno przepuszczalny dla substancji leczniczych. Aby uzyskaę efekt terapeutyczny dla substancji trudno przenikajĢcych naleŇy stosowaę promotory wchþaniania -sĢ one pozbawione dziaþania farmakologicznego, umoŇliwiajĢ jedynie wchþoniecie innych substancji. PowodujĢ zmiany w warstwie rogowej naskrka co pociĢga za sobĢ wzrost przepuszczalnoĻci. Do promotorw wchþaniania zalicza siħ tylko te substancje pomocnicze ktre zmieniajĢ strukturħ zrogowaciaþego naskrka w sposb odwracalny to oznacza Ňe po zaprzestaniu dziaþania promotora naskrek powraca do normy. Najstarszym promotorem jest DMSO czyli dimetylosulfotlenek. Po nim odkryto: -decylometylosulfotlenek, -N,N-dimetyloformamid -azon (1-dodecyloazacykloheptan-2-on) -glikol propylenowy-1,3 -mocznik -laurylosiarczan sodowy -N,N-dimetyloacetamid -2-pirolidon -N-metylopirolidon -kwas olejowy -aceton -benzyna i inne rozpuszczalniki Jak widaę jest to grupa bardzo rŇnorodna pod wzglħdem chemicznym naleŇĢ tu bowiem zwiĢzki hydrofilowe, lipofilowe, nierozpuszczalne w wodzie oraz powierzchniowo czynne. RŇnice wþasnoĻci chemicznych powodujĢ Ňe majĢ odmienne mechanizmy dziaþania. Promotory wchþaniania majĢce charakter lipofilowy po przenikniħciu do przestrzeni miħdzykomrkowej wbudowujĢ siħ do warstwy lipidowej Ļciany komrkowej zmniejszajĢc jej stabilnoĻę. Efektem tego jest zwiħkszenie pþynnoĻci bþony i zmniejszenie jej oporu dyfuzyjnego. Promotory wchþaniania majĢce charakter lipofilowy po przenikniħciu do przestrzeni miħdzykomrkowej wbudowujĢ siħ do warstwy lipidowej Ļciany komrkowej zmniejszajĢc jej stabilnoĻę. Efektem tego jest zwiħkszenie pþynnoĻci bþony i zmniejszenie jej oporu dyfuzyjnego. Hydrofilowe promotory wnikajĢ do warstwy wodnej wiĢŇĢ siħ z komponentami hydrofilowymi fosfolipidw. WiĢŇĢ siħ na zasadzie wiĢzaı wodorowych. Efektem tego jest wzrost nawodnienia przestrzeni hydrofilowej, wzrasta jej objħtoĻę, maleje opr dyfuzyjny i zwiħksza siħ przepuszczalnoĻę dla lekw. Substancje amfifilowe zmniejszajĢ opr dyfuzyjny poprzez czasowe wbudowanie siħ w warstwħ fosfolipidowĢ. Mocznik wiĢŇe wodħ na zasadzie wiĢzaı wodorowych co powoduje rozszerzenie siħ przestrzeni miħdzykomrkowych i skra staje siħ bardziej elastyczna, wilgotna, napiħta, gþadka. TRANSDERMALNE SYSTEMY TERAPEUTYCZNE Podstawowym elementem jest rezerwuar. Jest to zbiornik substancji leczniczej. Ma ksztaþt cienkiej warstwy, cienkiego plastra. Zewnħtrzna osþona rezerwuaru zbudowana jest z folii aluminiowej osþoniħtej tworzywem sztucznym. Wewnħtrzna osþona to cienka folia z tworzywa, usuwa siħ jĢ przed zaaplikowaniem preparatu na skrħ. Dodatkowo rezerwuar pokryty jest warstwĢ adhezyjnĢ bĢdŅ teŇ sam posiada takie wþasnoĻci. W zaleŇnoĻci od budowy i mechanizmu uwalniania wyrŇniamy trzy typy preparatw. 1) TTS z bþonĢ kontrolujĢcĢ uwalnianie Jest to zbiornik z pþpþynnego oleju silikonowego lub elastycznego tworzywa sztucznego. Substancja lecznicza znajduje siħ pod postaciĢ zawiesiny bħdĢcej w stanie dynamicznej rwnowagi z nasyconym roztworem. Tylko w niektrych przypadkach lek wystħpuje wyþĢcznie pod postaciĢ roztworu rzeczywistego. Substancja dyfunduje, na zasadzie wspþczynnika podziaþu olej/woda, do bþony pþprzepuszczalnej, ustala siħ stan rwnowagi miħdzy lekiem w bþonie i w Ňelu. Z bþony substancja dyfunduje do naskrka. Promotor wchþaniania znajduje siħ w warstwie adhezyjnej lub wbudowany jest do rezerwuaru wraz z substancjĢ leczniczĢ. IloĻę substancji leczniczej uwalnianej przez bþonħ kontrolujĢcĢ uwalnianie na jednostkħ jej powierzchni jest tak dobrana aby nie przekroczyę moŇliwoĻci wchþaniania przez naskrek. IloĻę leku uwalnianego na jednostkħ powierzchni bþony moŇemy regulowaę odpowiednio dobierajĢc jego stħŇenie. Kiedy uwalnianie leku nastħpuje zbyt szybko wwczas dochodzi do kumulacji i do organizmu przedostaje siħ niekontrolowana dawka. Aby zoptymalizowaę uwalnianie leku naleŇy odpowiednio dobraę szybkoĻci poszczeglnych procesw: -dyfuzja leku z bþony do naskrka musi byę najwolniejsza -dyfuzja leku ze zbiornika do bþony musi zachodzię szybciej -najszybciej musi zachodzię proces rozpuszczania leku z zawiesiny Taki ukþad zapewnia staþe stħŇenie substancji leczniczej na bþonie kontrolujĢcej uwalnianie, zaĻ ubytek rozpuszczonego leku z rezerwuaru jest natychmiast odtwarzany. Wszystkie procesy: rozpuszczanie; dyfuzja z rezerwuaru do bþony; dyfuzja z bþony do naskrka ÎzachodzĢ zgodnie z kinetykĢ pierwszego rzħdu. W zwiĢzku z tym, Ňe odtwarzanie stħŇenia czħĻci rozpuszczonej nastħpuje szybciej niŇ jego ubytek (porwnujĢc nieskoıczenie maþe jednostki czasu) proces ten zachodzi zawsze od stħŇenia poczĢtkowego. W zwiĢzku z tym jako efekt koıcowy obserwuje siħ, Ňe uwalnianie zachodzi zgodnie z kinetykĢ 0-wego rzħdu, lub zbliŇonĢ do 0-wego rzħdu. Cd i Cr ÎstħŇenia substancji w kompartmentach Cmd i Cmr Î stħŇenia substancji w pobliŇu bþony Kd Î wspþczynnik podziaþu olej/woda miħdzy zbiornikiem a bþonĢ Kr Î wspþczynnik podziaþu olej/woda miħdzy bþonĢ a naskrkiem h - gruboĻę bþony Niewiadome sĢ tylko stħŇenia, moŇemy je jednak wyliczyę Jako koıcowy efekt otrzymujemy nastħpujĢce rwnanie KdCd>>KrCr JeŇeli przyjmiemy, Ňe stħŇenie w kompartmencie akceptorowym (naskrek) jest wielokrotnie mniejsze od stħŇenia w bþonie, to okaŇe siħ, Ňe iloczyn KdCd jest tak wysoki w stosunku do iloczynu KrCr, Ňe ten ostatni moŇemy pominĢę, a wwczas rwnanie przyjmie postaę: Cs Î stħŇenie roztworu bħdĢcego w rwnowadze z rezerwuarem. WyraŇenie to przyjmuje wartoĻę staþĢ. Gdy w okreĻlonych warunkach wspþczynnik dyfuzji jest wielkoĻciĢ staþĢ, powierzchnia dyfuzji jest wielkoĻciĢ staþĢ, wspþczynnik podziaþu olej/woda jest wielkoĻciĢ staþĢ, stħŇenie w bþonie staþe, wielkoĻę dyfuzji staþa Î wiħc lewa strona rwnania teŇ jest wielkoĻciĢ staþĢ. Z tego wynika Ňe, uwalnianie bħdzie zgodne z kinetykĢ zerowego rzħdu (w rzeczywistoĻci jest ona ZBLIņONA DO 0-WEGO RZĦDU) 2) SYSTEM MATRYCOWY Rezerwuar substancji leczniczej jest zawsze zbudowany z polimerw elastycznych i w tym wypadku sama matryca (rezerwuar) stanowi czynnik kontrolujĢcy uwalnianie substancji leczniczej. Polimery wykorzystane do budowy matrycy to: poliwinylopirolidon, polipropylen, polisacharydy, silikony i wiele innych polimerw, ktrych dobr jest uzaleŇniony od wþasnoĻci substancji leczniczej (a konkretnie jej rozpuszczalnoĻci w polimerze). Matryca stanowi zbiornik substancji leczniczej i po zaaplikowaniu, przylega bezpoĻrednio do skry, gdyŇ zwykle sama posiada wþasnoĻci adhezyjne. Substancja lecznicza jest zawieszona w matrycy i pozostaje w stanie rwnowagi z roztworem. WyrŇniamy dwa typy tych preparatw: a) matryca homogenna, w ktrej substancja lecznicza jest rwnomiernie zdyspergowana [ Pobierz całość w formacie PDF ] |