W15, Studia, Ekologia wykłady
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
MONITORING ŚRODOWISKA Państwowy monitoring środowiska (PMŚ) jest systemem pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania wyników badań i oceny elementów środowiska. Jego celem jest wspomaganie działania na rzecz ochrony środowiska poprzez informowanie administracji rządowej, samorządowej i społeczeństwa o: stanie środowiska w Polsce, zagrożeniach ekologicznych w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej, skuteczności realizowanych programów naprawczych, występujących zmian jakości wszystkich elementów środowiska i ich przyczynach, powiązaniach przyczynowo – skutkowych występujących pomiędzy emisją i imisją w celu określenia trendów zmian środowiska, przewidywanych skutkach użytkowania środowiska (prognozowanie). Informacje o środowisku i jego ochronie, pozyskane w wyniku badań monitoringowych, stanowią podstawę opracowywania cyklicznych opracowań o stanie środowiska w postaci raportów i komunikatów publikowanych w serii Biblioteki Monitoringu Środowiska. Informacje te, przekazywane do organów administracji rządowej i samorządowej, mogą stanowić podstawę procesów decyzyjnych, umożliwiając wybór właściwej strategii rozwoju gospodarczego i przestrzennego, zarówno w skali kraju jak i poszczególnych regionów. PMŚ jest systemem składającym się z bloków i podsystemów. Wyróżnia się trzy bloki: 1. stan środowiska, 2. presje, 3. oceny i prognozy. Dwa pierwsze bloki służą zbieraniu informacji. Strukturę funkcjonalną przedstawia poniższy schemat: INFORMACJA O ŚRODOWISKU Blok OCENY I PROGNOZY Blok STAN Blok PRESJE Podsystemy 1. Monitoring jakości powietrza 2. Monitoring jakości wód 3. Monitoring jakości gleby i ziemi 4. Monitoring przyrody 5. Monitoring hałasu 6. Monitoring pól elektromagnetycznych 7. Monitoring promieniowania jonizującego Dane dot. czynników sprawczych (np. działalności społ.-gosp., warunków meteorologicznych, hydrologicznych, napływów transgranicznych) Struktura funkcjonalna PMŚ Blok emisji (PRESJE) obejmuje ilościową i jakościową charakterystykę zanieczyszczeń odprowadzanych przez określone źródła do środowiska. Są to zanieczyszczenia wprowadzane do powietrza, ścieki wprowadzane do wód i ziemi, odpady wytwarzane, składowane lub wylewane oraz wykorzystywane gospodarczo, hałas przenikający do środowiska. Blok jakości środowiska (STAN) określa rzeczywiste zanieczyszczenia poszczególnych komponentów środowiska, stężenia zanieczyszczeń w powietrzu, stan klimatu akustycznego, stężenia zanieczyszczeń w wodach powierzchniowych i podziemnych, ilości i skład chemiczny odpadów gromadzonych na składowiskach, zawartość metali ciężkich w glebach. Stan środowiska obejmuje następujące podsystemy: 1) monitoring powietrza, 2) monitoring wód, 3) monitoring gleb, 4) monitoring przyrody, 5) monitoring hałasu, 6) monitoring pól elektromagnetycznych, 7) monitoring promieniowania jonizującego. Blok prognozy opracowywany jest na podstawie danych zgromadzonych w wymienionych dwóch blokach informacyjnych. Umożliwia opracowywanie raportów, komunikatów i informacji o aktualnym stanie środowiska na terenie województwa, regionu, kraju. Państwowy monitoring środowiska jest realizowany przez określone elementy na terenie całego kraju i obejmuje sieci: – krajowe, – regionalne (wojewódzkie i międzywojewódzkie), – lokalne (zakład pracy, gmina). Na poziomie województwa, zadania Inspekcji Ochrony Środowiska związane z PMŚ wykonuje wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Informacje wytworzone w ramach PMŚ wykorzystywane są przez jednostki administracji rządowej i samorządowej dla potrzeb operacyjnego zarządzania środowiskiem za pomocą instrumentów prawnych, takich jak: postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii, programy i plany ochrony środowiska jako całości i jego poszczególnych elementów, plany zagospodarowania przestrzennego. Ministerstwo Środowiska Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Instytuty naukowo- badawcze Wojewoda Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska wraz z delegaturami nadzór przepływ informacji Schemat struktury organizacyjnej PMŚ W realizacji zadań PMŚ uczestniczą również inne jednostki i służby zobowiązane do tego na mocy prawa np. organy administracji rządowej i samorządowej, zarządzający drogami, lotniskami, koleją, prowadzący instalacje, Państwowa Inspekcja Sanitarna jak również instytuty naukowo-badawcze. PMŚ nie stanowi zamkniętego, sztywnego systemu, lecz jest otwarty na nowe potrzeby wynikające ze zmian stanu prawnego oraz rozwoju gospodarczego, które określają m.in. konfiguracje sieci pomiarowych, zakres badań, ich częstotliwość, metodyki oceny, zasady gromadzenia i przetwarzania danych. EDUKACJA EKOLOGICZNA Podstawowym warunkiem realizacji strategii ekorozwoju jest włączenie do udziału w jej realizacji całego społeczeństwa. Pilną potrzebą jest zmiana podejścia ludności do spraw rozwoju gospodarczego, przewartościowanie hierarchii potrzeb oraz uświadomienie czym dla człowieka jest świat przyrody i środowiska. Dlatego niezbędna jest wszechstronna edukacja, która uświadomi społeczeństwu korzyści płynące z ekorozwoju. Jedynie wspólny wysiłek wszystkich ludzi razem i każdego z osobna, podejmowany codziennie, w każdym miejscu: w domu, w pracy, podczas wypoczynku, jest w stanie zahamować degradację środowiska, wpłynąć na poprawę jakości naszego życia i zdrowia oraz zapewnić perspektywy godziwego życia przyszłym pokoleniom. CELE EDUKACJI EKOLOGICZNEJ Edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju realizuje następujące cele: 1. Kształtowanie pełnej świadomości i budzenie zainteresowania społeczeństwa wzajemnie powiązanymi kwestiami ekonomicznymi, społecznymi, politycznymi i ekologicznymi. 2. Umożliwienie każdemu człowiekowi zdobywania wiedzy i umiejętności niezbędnych dla poprawy stanu środowiska. 3. Tworzenie nowych wzorców zachowań, kształtowanie postaw, wartości i przekonań jednostek, grup i społeczeństw, uwzględniających troskę o jakość środowiska. Podstawowe cele Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej są następujące: 1. Upowszechnianie idei ekorozwoju we wszystkich sferach życia, uwzględniając również pracę i wypoczynek człowieka, czyli objęcie permanentną edukacją ekologiczną wszystkich mieszkańców Rzeczypospolitej Polskiej. 2. Wdrożenie edukacji ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej na wszystkich stopniach edukacji formalnej i nieformalnej. 3. Tworzenie wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów edukacji ekologicznej, stanowiących rozwinięcie Narodowego Programu Edukacji Ekologicznej, a ujmujących propozycje wnoszone przez poszczególne podmioty realizujące projekty edukacyjne dla lokalnej społeczności. 4. Promowanie dobrych doświadczeń z zakresu metodyki edukacji ekologicznej. Realizacja wyżej wymienionych celów wymaga: 1. Uznania, iż edukacja ekologiczna jest jednym z podstawowych warunków realizacji Polityki Ekologicznej Państwa. 2. Wprowadzenia elementów edukacji ekologicznej do wszystkich sfer życia społecznego, respektując i wykorzystując wartości kulturowe, etyczne i religijne. 3. Zapewnienia dostępu społeczeństwa do informacji o stanie środowiska przyrodniczego i edukacji ekologicznej. 4. Uznania, że edukacja ekologiczna jest podstawowym warunkiem zmiany konsumpcyjnego modelu społeczeństwa. Edukacja formalna to zorganizowany system kształcenia zgodny z określonymi zasadami sformułowanymi w odpowiednich aktach prawnych (ustawy i rozporządzenia). Polski system edukacji formalnej obejmuje system oświaty i szkolnictwa wyższego. Edukacja nieformalna: • Prowadzona przez parki narodowe i krajobrazowe, ośrodki edukacji ekologicznej, organizacje pozarządowe, stowarzyszenia i instytucje realizujące statutowo zadania z tego zakresu. • Przeważnie prowadzona przy użyciu niekonwencjonalnych form nauczania środowiskowego, opartych na metodach aktywnych: bezpośredni kontakt z przyrodą, praktyczne rozwiązywanie problemów, aktywne działanie na rzecz środowiska, zabawa czy twórczość własna itp. Bibliografia: 1. Dojlido J.R.: Ekologia i ochrona środowiska. Wyd. Politechniki Radomskiej. Radom 1997. 2. Mackenzie A.: Ekologia. krótkie wykłady. PWN, Warszawa 2007. 3. Strzałko J., Mossor-Pietraszewska T.: Kompendium wiedzy z ekologii, PWN, Warszawa 2006. 4. Wiąckowski S.: Ekologia ogólna. Wyd. BRANTA, Bydgoszcz 2008. 5. Wnuk Z.: Wybrane zagadnienia z ekologii i ochrony środowiska. Oficyna Wydawnicza PRz, Rzeszów 1997. 6. NARODOWY PROGRAM EDUKACJI EKOLOGICZNEJ. Program wykonawczy Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej oraz warunki jego wdrożenia. Ministerstwo [ Pobierz całość w formacie PDF ] |